[صفحه اصلی ]   [ English ]  
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
آشنایی با انجمن::
خبرنامه::
عضویت در پایگاه::
بخش آموزش و تحقیقات::
همایش‌های انجمن::
تفاهم‌نامه همکاری با مراکز::
دریافت فایل::
برقراری ارتباط::
تسهیلات پایگاه::
پست الکترونیک::
::
نماد اعتماد الکترونیکی
..
به پرداخت ملت
AWT IMAGE
..
حمایت از انجمن

نام بانک : تجارت - شعبه سازمان آب مشهد
کد شعبه : 4300
شماره حساب : 430099965

شماره کارت: 7003 0214 8370 5859

نام بانک : ملت - بلوار سجاد مشهد

شماره حساب : 4405179382

شماره کارت:  6220 7007  3377 6104
نام صاحب حساب : انجمن علمی سیستم های سطوح آبگیر باران
 

..
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
آخرین مطالب بخش
:: ارتقاء ضریب تأثیر و چارک نشریه سامانه‌های سطوح آبگیر باران ایران
:: آیین نکوداشت اندیشمند فرزانه دکتر محمدحسین رامشت
:: قطعنامه دوازدهمین همایش ملی سامانه‌های سطوح آبگیر باران
:: ارزیابی ضریب تاثیر ۱۴۰۰
:: همایش ۱۴۰۲
:: رتبه بندی
:: چهارمین همایش صیانت از منایع طبیعی
:: همکاری انجمن سطوح آبگیر باران ایران در برپایی غرفه انجمن مرتع و آبخیزداری دانشگاه محقق اردبیلی در شانزدهمین جشنواره حرکت ۱۴۰۲
:: کارگاه اموزشی
:: کارگاه آموزشی آنلاین: تحلیل روند سری‌های آماری هیدرومتئورولوژیک
:: تبریک سال نو
:: fEd۲۰۲۳ registration and abstract submission
:: شماره ۳۴ نشریه
:: نشست تخصصی چالش ها و راهکارهای تامین اب شرب وبهداشتی عشایر
:: وبینار مدیریت رواناب شهری
..
نظرسنجی
میزان رضایت از مطالب و محتوای سایت
عالی
خوب
متوسط
ضعیف
   
..
:: خراسان رضوی و رتبه نخست افت آب های زیرزمینی ::

به گزارش ایرنا مسوولان هواشناسی خراسان رضوی معتقدند: میزان بارش ها در این استان طی فروردین امسال نسبت به میانگین بلندمدت افزایش ۷۶ درصدی داشته است.
اگرچه میانگین بارندگی خراسان رضوی از ابتدای سال زراعی جاری تاکنون به نسبت مدت مشابه سال گذشته چند درصد کمتر از دوره آماری بلندمدت گزارش شده است، اما طی این مدت میانگین بارندگی در شهر مشهد از دوره آماری فراتر رفته است.
استان خراسان رضوی با هفت درصد مساحت کشور یکی از مناطق خشک و کم آب ایران است که ۷۴ درصد اقلیم این استان در شرایط خشکسالی و ۲۶ درصد در شرایط نیمه خشک واقع شده است.
میانگین بارندگی در کشور ۲۵۰ میلی متر و در استان خراسان رضوی ۲۱۱ میلی متر است، از ابتدای سال زراعی جاری تاکنون به طور میانگین ۱۸۹ میلی متر باران در خراسان رضوی باریده است.
به گفته مسوولان شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی، هم اینک ۳۴ درصد ظرفیت سدهای خراسان رضوی آب دارد و همچنان ۶۶ درصد ذخایر سدهای استان خالی از آب است.
به اعتقاد آنان، افت سالانه سطح آبهای زیرزمینی در خراسان رضوی از مرز یک متر گذشته و این استان همچنان مقام نخست دشتهای بحرانی را در کشور دارد.

*افزایش میانگین بارندگی در مشهد و کاهش آن در کل خراسان رضوی
مدیرکل هواشناسی خراسان رضوی گفت: از ابتدای سال زراعی جاری تاکنون به طور میانگین ۱۸۹ میلی متر باران در استان خراسان رضوی باریده است.
مجید حبیبی نوخندان افزود: با وجود بارشهای نسبتا خوبی که در فروردین و اردیبهشت امسال رخ داد، همچنان میانگین بارندگی در استان خراسان رضوی نسبت به دوره آماری بلندمدت چهار درصد و نسبت به سال گذشته حدود ۲ درصد کاهش داشته است.
وی با اشاره به افزایش پنج درصدی بارندگی در شهر مشهد طی سال زراعی جاری نسبت به دوره آماری بلندمدت اظهار کرد: امسال زراعی ۲۴۲ میلی متر باران در مشهد باریده که نسبت به سال گذشته ۱۱ درصد افزایش داشته است.
وی اظهار کرد: در این مدت شهرستان تایباد با ۱۵۵ میلی متر بارندگی و گناباد با ۶۰ میلی متر بارش به ترتیب بیشترین و کمترین میزان بارندگی را داشته اند.
وی خاطرنشان کرد: میانگین بارندگی در شهرستان تایباد ۴۳ درصد نسبت به دوره آماری بلندمدت افزایش داشته، اما این میانگین در شهرستان گناباد ۵۴ درصد کاهش دارد.
وی میزان بارشهای خراسان رضوی در فصل تابستان را ناچیز خواند و گفت: بر اساس بررسی ها یک درصد بارندگی های استان در فصل تابستان و ۹۹ درصد در فصل های دیگر رخ می دهد.
حبیبی افزود: ۴۴ درصد از بارشهای استان خراسان رضوی در فصل زمستان، ۳۷درصد در بهار و بقیه در فصل های پاییز و تابستان روی می دهد.
مدیرکل هواشناسی خراسان رضوی در ادامه گفت: وضعیت کم بارشی خراسان رضوی نسبت به دوره آماری بلندمدت و سال گذشته نسبتا بهبود یافته است.
وی ادامه داد: خراسان رضوی از نظر کم بارشی در سال زراعی جاری، رتبه ششم کشور را نسبت به مدت مشابه دوره آماری بلندمدت به خود اختصاص داده است.
به گفته وی، استان های یزد، خراسان جنوبی، اصفهان، سیستان و بلوچستان و چهارمحال و بختیاری از نظر کم بارشی پیش از استان خراسان رضوی قرار دارند.
مدیرکل هواشناسی خراسان رضوی در ادامه میانگین بارندگی در این استان تا تیر ماه امسال را در حد نرمال دوره آماری بلندمدت پیش بینی کرد و افزود: در این مدت میزان بارشها در نواحی جنوبی استان ۱۰ تا ۲۰ درصد بیشتر از میانگین دوره آماری بلندمدت خواهد بود.
وی گفت: طبق پیش بینی های انجام شده میانگین دما برای ماههای اردیبهشت، خرداد و تیرماه امسال در اغلب نقاط این استان بین یک تا ۱.۵ درجه سلسیوس بیشتر از میانگین بلندمدت خواهد بود.

*سرریز شدن سه سد در خراسان رضوی
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی گفت: در پی بارشهای خوب بهاری سه سد &#۳۹;چهچه، سررود (قره تیکان) و زاوین&#۳۹; در شهرستان کلات خراسان رضوی سرریز شده اند.
محمدحسین جعفری افزود: علاوه بر این سدها، چند سد کوچک با حجم آبدهی کم نیز در برخی مناطق خراسان رضوی سرریز شده اند.
وی خاطرنشان کرد: استان خراسان رضوی دارای ۲۹ سد در حال بهره برداری است که در شهرستان های تربت حیدریه، قوچان، مشهد، خواف، درگز، سبزوار، تایباد، تربت جام، چناران، کلات و فریمان واقع شده اند و از ابتدای سال آبی جاری تاکنون ۵۲۴ میلیون متر مکعب آب به سدهای خراسان رضوی وارد شده است.
وی گفت: ظرفیت ذخیره سدهای بزرگ و در حال بهره برداری این استان در مجموع یک میلیارد و ۵۴۹ میلیون متر مکعب است که یک میلیارد و۲۱۱ میلیون متر مکعب از این مقدار مربوط به سد مشترک ایران و ترکمنستان با عنوان &#۳۹;سد دوستی&#۳۹; است.

* ۶۶ درصد ذخایر سدهای خراسان رضوی همچنان خالی از آب
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی گفت: به دنبال بارندگی های خوب در بهار امسال ورودی آب به سدهای خراسان رضوی بهبود یافته اما همچنان بخش زیادی از ذخایر سدهای استان به دلایل مختلف خالی است.
محمدحسین جعفری افزود: هم اکنون حدود ۳۴ درصد ظرفیت سدهای خراسان رضوی آب دارد، اما همچنان ۶۶ درصد ظرفیت آنها خالی است.
وی با اشاره به کاهش ۲ درصدی حجم ذخیره آب سدهای خراسان رضوی نسبت به سال گذشته اظهار کرد: میانگین حجم ذخیره آب سدهای استان در مدت مشابه سال گذشته ۳۶ درصد بود.
او خاطرنشان کرد: به جز سد دوستی، میانگین حجم ورودی آب به سایر سدهای استان خراسان رضوی از ابتدای سال زراعی جاری تاکنون افزایش قابل توجهی داشته است.
به گفته وی، خشکسالی های یک دهه گذشته در استان خراسان رضوی باعث شده است که رطوبت و جان خاک گرفته شود و بخش عمده بارشهای خوب امسال صرف ترمیم اتفاقات رخ داده در خاک می شود.
وی در عین حال خاطرنشان کرد: به دنبال بارشهای نسبتا خوب و تمهیدات انجام شده در سال جاری، مشکلی به لحاظ تامین آب در مشهد و دیگر شهرستان های استان نخواهیم داشت.
جعفری از افزایش ۱۲ درصدی روانابها در این استان خبر داد و افزود: میزان بارش ها بر وضعیت روانابها تاثیر مستقیم دارد و با بارش های بهاری امسال از شدت کاهش رواناب ها در استان خراسان رضوی کاسته شده است.
جعفری ادامه داد: در سال زراعی جاری میزان ایجاد رواناب ها در استان خراسان رضوی نسبت به دوره آماری بلندمدت ۶۲ درصد کاهش داشت، در حالی که این رقم در مدت مشابه سال زراعی گذشته ۷۴ درصد بود.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان رضوی با اشاره به وضعیت بحرانی سفره های آب زیرزمینی این استان گفت: اتکای تامین آب خراسان رضوی به آبهای زیرزمینی، افت شدید سفره های زیرزمینی را موجب شده، لذا افت سطح آبهای زیرزمینی در این استان بیشتر از میانگین کشوری است.
جعفری افزود: هم اکنون ۲۲ درصد از مصارف آب در خراسان رضوی از منابع سطحی و ۷۸ درصد از منابع زیرزمینی تامین می شود.
به گفته وی، اکنون مخازن دشت های خراسان رضوی با کسری افزون بر یک میلیارد متر مکعب روبه رو هستند و افت سطح آبهای زیرزمینی در این استان به بیش از یک متر رسیده است.
وی اظهار کرد: اگرچه در سال زراعی جاری بارندگی های خوبی را در خراسان رضوی شاهد بوده ایم، اما حدود شش ماه تا یک سال زمان می برد تا این بارشها در تغذیه سفره های زیرزمینی تاثیر داشته باشند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی با اشاره به طرح تعادل بخشی سفره های آب زیرزمینی در این استان گفت: این طرح یکی از مصوبات شورای عالی کشور است که در قالب آن برای خراسان رضوی ۱۶ پروژه تعریف شده است.
به گفته وی، تجهیز چاههای کشاورزی خراسان رضوی به شمارشگرهای هوشمند، بستن چاههای غیرمجاز و برنامه های آموزشی و فرهنگ سازی مانند طرح نجات آب کشاورزی از جمله طرحهای در حال اجرای تعادل بخشی آب در استان است.
جعفری خاطرنشان کرد: با اجرای این طرح ها در دو دهه آینده نه تنها باید سفره های آبهای زیرزمینی خراسان رضوی به حد تعادل برسد، بلکه باید ۲۵ درصد از میزان بهره برداری آنها کاسته شود.

* تنها سه دشت از ۳۷ دشت خراسان رضوی ممنوعه نیست
مدیر مطالعات پایه شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی گفت: از مجموع ۳۷ دشت تحت مطالعه این استان، ۳۴ دشت ممنوعه است که از آن میان ۱۵ دشت ممنوعه بحرانی است.
احمد قندهاری افزود: افت آبهای زیرزمینی در دشت های خراسان رضوی هم اینک به بیش از یک متر رسیده است.
وی یکی از دشت های غیرممنوعه خراسان رضوی را در شهرستان کلات و ۲ دشت دیگر را مربوط به شهرستان سرخس دانست.
وی خاطرنشان کرد: به دلیل افت بیش از یک متری سطح آبهای زیرزمینی خراسان رضوی در طول یک دهه خشکسالی، همچنان دشت های این استان با کسری مخزن بیش از یک میلیارد متر مکعبی روبه روست.
وی ادامه داد: اگرچه بارشهای امسال نسبتا خوب بوده، اما میزان تاثیر بارش ها بر بالا آمدن سطح سفره های آب زیرزمینی بین شش ماه تا یک سال طول می کشد.
مدیر مطالعات پایه شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی در ادامه گفت: طبق ارزیابی های انجام شده در سال زراعی جاری، نیمی از مساحت استان خراسان رضوی در شرایط نرمال و نیمی در شرایط خشکسالی قرار دارد.
قندهاری افزود: بخش های شمالی استان مانند مشهد، قوچان، نیشابور و سبزوار وضعیت نرمال و تقریبا ترسالی را دارند و شهرستان های کلات، تایباد، کاشمر، گناباد، تربت حیدریه، خواف و منطقه مزینان در خشکسالی به سر می برند.
وی بر ضرورت صرفه جویی در تمامی بخشها اعم از مصرف آب شرب، صنعت و کشاورزی تاکید کرد.

منبع: خبرگزاری ایرنا

تاریخ خبر: ۱۳۹۵/۰۲/۲۱

دفعات مشاهده: 11924 بار   |   دفعات چاپ: 837 بار   |   دفعات ارسال به دیگران: 0 بار   |   0 نظر
::
:: زنگ بی‌آبی در مرکز ایران ::

به گزارش خبرگزاری مهر، مهرزاد احسانی با اعلام اینکه حدود ۸۰ درصد سد "زاینده‌رود" خالی است گفت: هم‌ اکنون ۱۴۵۰ میلیون مترمکعب سد زاینده‌رود خالی است و با توجه به پیش‌بینی‌های صورت گرفته از وضعیت بارش و میزان آب ورودی به سد زاینده‌رود و از طرف دیگر مصارف شرب، کشاورزی، محیط زیست و صنعت، استان‌های ذی‌نفع طی ماه‌های باقی مانده تا پایان سال آبی، شرایط سختی را در این حوضه، پیش‌رو دارند.

مدیرکل دفتر مدیریت به هم پیوسته منابع آب حوضه آبریز فلات مرکزی ایران اظهارداشت: حدود ۸۶ میلیون مترمکعب از مصارف آب سد زاینده‌رود، برای اهداف و مصارف زیست محیطی در نظر گرفته شده است. وی با اشاره به اینکه، حوضه زاینده‌رود براساس بارش‌ها به دو قسمت تقسیم می‌شود افزود: در حوضه بالادست سد زاینده‌رود، بارش‌ها و روان آب‌ها وارد سد زاینده‌رود می‌شود ولی در حوضه پایین دست سد که به قسمت شرق و غرب اصفهان و تالاب گاوخونی مربوط می‌شود وضعیت بارش‌ها به مراتب بدتر از حوضه بالا دست است.

احسانی میزان بارش‌ها را از ابتدای سال آبی تا پایان فروردین ۹۵ در ایستگاه "چلگرد" به عنوان ایستگاه شاخص ۱۱۸۴ میلی‌متر ذکر کرد و یادآور شد: نسبت به دوره مشابه در سال آبی قبل حدود ۲۲ درصد و نسبت به میانگین بلند مدت حدود ۹ درصد کاهش بارش داشته‌ایم.

وی افزود: در قسمت پایین دست سد زاینده‌رود شرایط خوبی حاکم نیست و در اصفهان و شرق این استان وضعیت بارش‌ها بسیار نامناسب است، به‌ طوری که در ایستگاه "ورزنه" در نزدیکی تالاب گاوخونی حدود ۱۸ میلی‌متر و در ایستگاه شرق اصفهان حدود ۴۰ میلی‌متر بارش داشتیم که کاهش‌ها در ورزنه نسبت به متوسط بلندمدت به ۷۴ درصد نیز رسیده است.

مدیرکل دفتر مدیریت به هم پیوسته منابع آب حوضه آبریز فلات مرکزی ایران با بیان اینکه این شرایط باعث شده ضمن کاهش رطوبت خاک، بخشی از کشت‌های منطقه که در زمستان و اوایل بهار بایستی از طریق بارندگی تأمین آب می‌شدند، انجام نشود گفت: با این توصیف، همه نیاز آبی محصولات زراعی باید از طریق آب سد زاینده‌رود تأمین شود.

وی با اشاره به این مطلب که در حوضه زاینده‌رود در طول سال آبی یک دوره طلایی چهار ماهه (اسفند، فروردین، اردیبهشت و خرداد) را داریم گفت: تقریبا ۶۵ درصد کل آوردهای زاینده‌رود در این چهار ماه و ۳۵ درصد مابقی در ۸ ماه باقی مانده سال اتفاق می‌افتد.

احسانی افزود: برای ارزیابی دقیق میزان حجم آب سد زاینده‌رود باید منتظر چهار ماه کلیدی یاد شده باشیم، ولی در حال حاضر با توجه به سپری شدن دو ماه از این چهار ماه، حدود ۸۰ درصد مخزن سد زاینده‌رود تا انتهای فروردین ۹۵ خالی است که امیدواریم باران‌های دو ماه باقیمانده از چهار ماه کلیدی بتواند شرایط بهتری را نصیب زاینده‌رود کند.

این مقام مسئول در وزارت نیرو در خصوص تغییرات آب تخصیصی این سد گفت: در میزان تخصیص مصارف آب شرب برای اصفهان ۳۱۵ میلیون و برای یزد ۶۵ میلیون متر مکعب آب تخصیص داده‌ایم. مدیرکل دفتر مدیریت به هم پیوسته منابع آب حوضه آبریز فلات مرکزی ایران با بیان اینکه در شرایط سخت کمبود آب، حجم معینی برای محیط زیست حوضه اختصاص داده شده گفت: سد زاینده‌رود از جمله سدهایی است که برای آن ردیف مصارف زیست محیطی پیش بینی شده و حدود ۸۶ میلیون مترمکعب از مصارف آب سد زاینده‌رود، برای اهداف و مصارف زیست محیطی در نظر گرفته شده است.

منبع: خبرگزاری تابناک

تاریخ انتشار: ۰۹ اردیبهشت ۱۳۹۵

دفعات مشاهده: 12019 بار   |   دفعات چاپ: 758 بار   |   دفعات ارسال به دیگران: 0 بار   |   0 نظر
::
:: فاضلاب جنوب تهران آلوده‌ترین آب دنیاست ! ::

رئیس مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به اینکه فاضلاب جنوب تهران که برای صیفی‌کاری و آبیاری زمین‌های کشاورزی به کار می‌رود و به فضولات انسانی آلودترین آب جهان است گفت: گرفتاری جامعه استرس‌زا بیشتر از آلودگی آب است.

به گزارش خبرنگار سلامت خبرگزاری تسنیم، پرفسور محمداسماعیل اکبری در نشست خبری هفته سرطان به مناسبت برگزاری یازدهمین کنگره بین‌المللی سرطان پستان که از 5 تا 7 اسفند اظهار داشت: یکی از کارهای خوب کشور تامین و اصلاح فاضلاب تهران است زیرا فاضلاب تهران به همراه فضولات انسانی در جنوب شهر تهران به رودخانه‌هایی ریخته می شود که آب آن آلوده‌ترین آب جهان است و متاسفانه برای صیفی‌کاری و آبیاری کشاورزی زمین‌های ورامین و حسن‌آباد استفاده می‌شود.

وی ادامه داد: بنابراین سبزیجاتی که با این آبها آبیاری می‌شود شاید بتوان میکروب آن را از بین برد ولی به نسبت آلودگی سنگین آن را نمی‌توان پاک کرد بنابر این هرچه درباره اصلاح فاضلاب تهران تشویق کنیم کار بسیار ارزشمندی است.

وی همچنین به ضرورت پایین آمدن نیترات در آب نیز اشاره کرد و گفت: یک زمانی آب سد لتیان از پاک‌ترین آبهای جهان بود ولی امروز دیگر این آب جای پُز دادن ندارد. همچنین در اصفهان نیز 60 درصد آب مصرفی از چاه‌ها است که همه آنها هم اکنون آلوده شده است.

منبع: خبرگزاری تسنیم

۱۰ بهمن ۱۳۹۴

دفعات مشاهده: 12110 بار   |   دفعات چاپ: 752 بار   |   دفعات ارسال به دیگران: 0 بار   |   0 نظر
::
:: ارائه تسهیلات به مشترکان برای ساماندهی تأسیسات جمع‌آوری آب باران ::

به گزارش خبرنگار پارلمانی خبرگزاری فارس، نمایندگان مجلس شورای اسلامی در نشست علنی امروز (دوشنبه) پارلمان طرح توسعه و بهینه‌سازی آب شرب شهری و روستایی در کشور اعاده شده از شورای نگهبان را مورد بحث و بررسی قرار داده و با اصلاحاتی به منظور تأمین نظر آن شورا به تصویب رساندند.

به موجب مصوبه مجلس، وزارت نیرو می‌تواند با همکاری وزارت راه و شهرسازی، در شهرها و روستاها با میانگین بارش سالانه 250 میلی‌متر و بالاتر نسبت به ارائه تسهیلات به مشترکان جهت احداث تأسیسات لازم به منظور جمع‌آوری آب باران و استفاده مجدد از آن با رعایت استاندارهای مربوط اقدام نماید. آیین‌نامه اجرایی این بند ظرف مدت 2 ماده پس از ابلاغ این قانون به پیشنهاد وزارتخانه‌های نیرو و راه و شهرسازی تهیه و به تصویب هیأت وزیران می‌رسد.

وکلای ملت با 107 رأی موافق، 7 رأی مخالف و 8 رأی ممتنع این اصلاحیه را به تصویب رساندند.

منبع: خبرگزاری فارس

تاریخ خبر: ۹۴/۱۲/۲۴ :: ۰۹:۳۹

دفعات مشاهده: 12185 بار   |   دفعات چاپ: 928 بار   |   دفعات ارسال به دیگران: 0 بار   |   0 نظر
::
:: فقر آبی نداریم، ‌ورشکستگی آبی داریم ::
روزنامه اعتماد در ادامه نوشت: مدنی که همان دانشمند جوان علوم زمین سال گذشته است، ‌در سخنانش تاکید دارد که باید تعریفی برای بحران قایل شویم، ‌تعریفی که مشکل را از بحران جدا کند، ‌آنقدر که مساله‌ای که تنها در حد یک مشکل است به نام بحران ننامیم تا از حساسیتش هم کاسته نشود. بحرانی که سال‌ها به درازا بکشد، ‌دیگر بحران نامیده نمی‌شود. کالیفرنیایی که خشکسالی صدساله داشت، ‌از مشکل آبش به نام بحران نام نمی‌برد، ما که جای خود داریم. او بر این باور است که تا ریشه مشکلات منابع آب‌مان رو نشود و بر سر آن به توافق نرسیم، ‌معالجه و درمانش کار خطرناکی است.
مدنی در ادامه سخنانش با اشاره‌ای ضمنی به نظریه بازی‌ها می‌گوید: «یکی از مسائل مهم در حل مناقشات این است که روایت ذی نفعان و طرفین دعوا را بشنویم، ‌زمانی که اجماعی بر سر حل مشکلات و شناسایی ریشه‌هایش نباشد، ‌قابل حل نخواهد بود. ما عادت کرده‌ایم که فقط سازمان‌های متولی را محکوم کنیم، در حالی که اگر سامانه‌های آبی را بشناسیم، ‌متوجه می‌شویم که نمی‌توان این سامانه را از سامانه غذایی و اجتماعی جدا کرد. موضوعی چون افزایش جمعیت، یکی از این موارد است که باید با بررسی دقیق این رویکرد در شرایط کنونی جامعه که سرانه آب موجود دارد کمتر و کمتر می‌شود، ‌هنوز در خاورمیانه به دنبال تولید غذاییم در حالی که تولید غذا در این منطقه دیگر توجیه پذیر نیست.»
افزایش حاشیه‌نشینی در کلانشهرها و شهرهای بزرگ در نتیجه روی آوردن مردم به شهرنشینی است، در واقع همه اینها مانند زنجیر به هم متصل‌اند، ‌مشکلات ایجاد شده در منابع آب، ‌ایجاد مشکلات و مساله در کشاورزی می‌کند، ‌کشاورز زمینش را رها می‌کند و برای تامین معیشتش، ‌به ناچار به شهرها رومی‌آورد، ‌شهرهایی که هزینه زندگی در آنها، ‌اجازه ورود روستایی را نمی‌دهد و حاشیه‌نشینی توسعه می‌یابد.
تعطیل شدن کشاورزی، ‌بحثی دیگر در زمینه مدیریت منابع آب است، بحثی که از نگاه این کارشناس، با نگاه صفر و صدی پیش نمی‌رود. رسیدن به خودکفایی در منطقه‌ای چون خاورمیانه و ایران، امری است که در شرایط نرمال دور از جنگ و تحریم، ‌غیرمنطقی است. در اینکه کشاورزی باید کوچک شود و بهره وری‌اش بالا برود، ‌شکی نیست اما این مساله با مقایسه شاخص‌های جهانی شکل دیگری به خود می‌گیرد. میزان کشاورزی دیم در جهان درصد و کشاورزی آبی درصد است، ‌در حالی که در کشور ما دیم تنها درصد و کشاورزی آبی درصد است. البته باید این را هم درنظر داشت که میانگین بارندگی در کشور ما هم یک سوم جهانی است.
او همچنین در خصوص لزوم صرفه جویی آب شرب در کنار کشاورزی گفت: «‌قیمت تمام شده آب شرب و کشاورزی هم با هم قابل قیاس نیست و این ما را به اینجا می‌رساند که اینکه می‌گویند به خاطر سهم مصرف آب در بخش کشاورزی در کشور که درصد است، صرفه‌جویی در شرب، ‌محلی از اعراب ندارد، ‌حرف درستی نیست. اگر صرفه‌جویی در بخش کشاورزی هم صورت گیرد، ‌به بخش شرب تعلق نمی‌گیرد و باید در صنعت تخصیص داده شود. پایین بودن عدد مصرف آب شرب نباید موجب بی‌مسوولیتی شهروندان در مصرف آب شهری شود.»
مدنی در خصوص بحث تغییر اقلیم و تاثیرش بر خشکسالی گفت: «همیشه تاثیر تغییر اقلیم، ‌خشکسالی نیست، خیلی مواقع پرآبی است. آنچه در کشور ما مشهود است، ‌خشکسالی اقتصادی، اجتماعی است، ‌ما شاید زیاد آب نداشته باشیم، ‌اما به اندازه کافی آب داریم، ‌در واقع فقر آبی نداریم، ‌ورشکستگی آبی داریم. عطش توسعه و فقدان آمایش سرزمین، ما را به جایی رسانده که باید بگویم ایجاد فاجعه‌ای چون ارومیه برای ما لازم بود، تا به چنین فجایعی نمی‌رسیدیم، ‌نمی‌فهمیدیم چه بر سر منابع آبی‌مان آورده‌ایم. منابع آبی ما بیمار است، ‌بیمار ما، اوضاعش خوب نیست، ‌همیشه برای اصلاح سیستم‌ها، ‌دیر است، ‌اما خیلی دیر نیست، ‌باید کاری کنیم که اوضاع از این بدتر نشود.»
منبع: خبرگزاری تابناک
تاریخ انتشار: ۲۲ دی ۱۳۹۴
دفعات مشاهده: 12629 بار   |   دفعات چاپ: 862 بار   |   دفعات ارسال به دیگران: 0 بار   |   0 نظر
::
:: خشکسالی شدید 45کشور را تهدید می کند ::

به گزارش ایرنا، بی.بی.سی جمعه شب گزارش داد: به تاریخ که بنگریم پایه بسیاری از تمدن های بشری را در کنار رودها پیدا می کنیم. تمدن سومریان در کنار دجله و فرات، تمدن مصر در کنار نیل و تمدن جیرفت در کنار هلیل رود نمونه هایی از فهرست طولانی این تمدن ها هستند.
در میان تمدن های گذشته شماری صدها سال عمر کردند و آثار گرانبهایی از خود به جا گذاشتند، اما بر اثر تغییرات آب و هوایی و کمبود آب و خشکسالی از تاریخ رخت بر بستند. از جمله این تمدن ها، تمدن دره سند است که از هند تا ایران امتداد داشت و تمدن سومریان که مبدع خط میخی و چرخ بود.
بر اساس تحقیقات مت کنفرست، متخصص زمین شناس و عضو مرکز تحقیقات آب و هوای قطبی (BPCRC) در اوهایو، در اثر یک دوره طولانی خشکسالی200 تا 300 ساله، تمدن سومریان هم به جمع تمدن های نابود شده پیوست. این یافته ها به ما یادآوری می کند که تمدن های مدرن امروزی نیز با تشدید تغییرات آب و هوا به همان اندازه می توانند آسیب پذیر باشند.
اما خشکسالی را نمی توان صرفا ناشی از رخدادهای طبیعی دانست. بر اساس چهارمین گزارش مجمع بین المللی تغییرات اقلیمی (IPCC)، افزایش دمای کره زمین در 250 سال گذشته به احتمال بیش از 90 درصد محصول فعالیت های بشر بوده است. طبق این گزارش در سال 2007، گرم شدن آب و هوا، خطر سیل و خشکسالی را افزایش داده است.
شدت و وخامت خشکسالی در اقصی نقاط دنیا خود نشانگر نقش گرمایش زمین و پیامدهای آن بوده است. از جمله خشکسالی شرق آفریقا در سال 2011، وخیم ترین خشکسالی در 60 سال گذشته در آن منطقه بود و کمبود غذا در سومالی، اتیوپی، کنیا و جیبوتی و تلفاتی حدود یکصد هزار نفر به همراه داشت.
خشکسالی چین در سال2011 -2010، بدترین خشکسالی از 1961 بود که ضربه بزرگی به کشاورزی چین وارد کرد.
خشکسالی روسیه (شمال شرقی روسیه) در سال 2010، موجب کاهش 25 تا 30 درصدی تولیدات کشاورزی روسیه و افزایش قیمت غلات در بازارهای جهانی شد.
خشکسالی در شرق و جنوب شرق آسیا در سال 2010، همراه با موج گرما بود که دمای هوا را 20 درجه سانتیگراد از حد معمول بالاتر برد و حدود 50 میلیون را نفر با کمبود آب آشامیدنی و مواد غذایی روبه رو کرد.
ناسا گزارشی پیرامون گرمایش جهانی و خشکسالی در 30 سال آینده منتشر کرده است که نشان می دهد 45 کشور جهان در معرض خشکسالی شدید هستند و در صورت عدم ذخیره منابع آبی دچار بحران کشاورزی و دامداری می شوند.
بر اساس این گزارش، در فهرست 45 کشور در معرض خطر، ایران در رتبه چهارم قرار گرفته است. گزارش ناسا تاکید می کند که بعید نیست بین 30 تا 40 سال آینده بخش های وسیعی از ایران به بیابان مطلق تبدیل شوند.
تاثیرات گرمایش زمین و عواقب آن همچون خشکسالی به حدی جدی است که هشدارها برای مهار گازهای گلخانه ای و جلوگیری از پیامدهای ناگوار مثل سیل جاری شده است.
دانشمندان ناسا با مطالعه چندین مدل اقلیمی در فوریه 2015 مقاله ای در مجله ساینس به چاپ رساندند و هشدار دادند که مناطق جنوب غربی و مرکزی ایالات متحده امریکا در آستانه خشکسالی شبیه دهه 1930 هستند.
خشکسالی1930 فاجعه ای بود که بحران های اقتصادی شدیدی برای آمریکا به همراه داشت، ولی این بار گمان می رود که این خشکسالی 30 تا 35 سال طول بکشد.
بن کوک دانشمند آب و هوا در موسسه گودارد ناسا و نویسنده ارشد این مطالعه گفته است: اگر افزایش گازهای گلخانه ای تا اواسط قرن 21 متوقف نشود، مناطق جنوب غربی و مرکزی آمریکا به احتمال 80 درصد در طول سه دهه، بین سال های 2050 تا 2099 میلادی خشکسالی بسیار شدیدی را تجربه خواهند کرد.
مجمع بین المللی تغییرات اقلیمی پیش بینی می کند که خاورمیانه و شمال آفریقا گرمتر و خشک تر از آن چه تا به حال بوده اند، خواهند شد. این موسسه تخمین می زند که حدود 80 تا 100 میلیون نفر از ساکنان این مناطق تا سال 2050 میلادی در معرض تنش شدید آبی قرار خواهند گرفت.
همچنین ناسا و مرکز هوا و فضای آلمان با ارزیابی آب جاری مصرفی بین سال های 2003 تا 2009 میلادی نشان داده اند که رودخانه های دجله و فرات (که بخش های از ترکیه، سوریه، عراق و غرب ایران را مشروب می کنند) بعد از هند بیش از هر جای دیگر در حال از دست دادن آب هستند.
عده ای معتقدند که تغییرات آب و هوایی و اقلیمی و پیامدهای ناشی از آن مساله امنیت ملی نیز محسوب می شود و از آنجایی که شرایط آب و هوایی در حال تغییر است، عدم توجه به این موضوع می تواند پیامدهای بسیار مخربی به همراه داشته باشد.
به عنوان مثال، بر اساس گزارش اقلیم شناسان آکادمی ملی علوم آمریکا بین سال 2006 تا 2011 میلادی بخش های وسیعی از سوریه دچار خشکسالی شد و این فاجعه زیست محیطی نهایتا منجر به مهاجرت های اجباری روستاییان به مناطق شهری و بی ثباتی اقتصادی و اجتماعی شد که در ایجاد ناآرامی های این کشور بی تاثیر نبود.
به گزارش مجله ساینس در سال 2013، دانشگاه برکلی پژوهشی در مورد رابطه خشونت با گرما در استرالیا، آمریکا، هند، تانزانیا، جنوب آسیا، اروپا و برزیل انجام داده و نتیجه گرفته است که تغییرات آب و هوایی و خشونت رابطه مستقیمی دارند. این پژوهش همچنین نشان داده است که افزایش متوسط دمای بالاتر از 2 درجه سانتی گراد، امکان بروز تنش های داخلی کشورها را 50 درصد افزایش خواهد داد.
هدف از اعلام نتایج این مطالعات، روشنگری در مورد گرمایش زمین و پیامدهای آن بوده است، موضوعی که با نادیده گرفتن اهمیت آن و عدم تلاش برای همکاری بین المللی، سکونت در این کره خاکی را مشکل می کند.

منبع: خبرگزاری ایرنا

تاریخ خبر: 14/09/1394

دفعات مشاهده: 12784 بار   |   دفعات چاپ: 875 بار   |   دفعات ارسال به دیگران: 0 بار   |   0 نظر
::
:: بزرگترین فروچاله کشور دراستان فارس ::

به گزارش مهر، اخیراً فروچاله‌ای به عمق ۸۰ متر در منطقه «ایج» ایجادشده که باعث شد محققان سازمان زمین‌شناسی ضمن بررسی ابعاد آن، نسبت به خطرات احتمالی ریزش اطراف فروچاله نیز هشدار بدهند.
 
طهمورث یوسفی با اشاره به اینکه فروچاله مذکور در شهرستان استهبان به وجود آمده است، گفت: رشد جمعیت همراه با گسترش بی‌رویه بهره‌برداری از آب در حوزه کشاورزی و صنعت، با اثرات نامطلوب زیادی هم ازنظر کمی و هم کیفی منابع آب همراه بوده است.

 

بزرگترین فروچاله کشور در فارس نمایان شد +(تصاویر)بزرگترین فروچاله کشور در فارس نمایان شد +(تصاویر)

وی بابیان اینکه باید از استفاده بی‌رویه منابع طبیعی به‌ویژه آب جلوگیری شود، گفت: پدیده فرونشست ممکن است به‌صورت نشست تدریجی یا ناگهانی سطح زمین و به هر دو علت طبیعی یا براثر فعالیت انسان ایجاد شود.
 
وی با اشاره به اینکه این پدیده می‌تواند آسیب جدی به واحدهای صنعتی و منازل مسکونی وارد کند، افزود: کارشناسان مرکز زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی منطقه جنوب برای بررسی علل وقوع فروچاله در منطقه «ایج» شهرستان استهبان به همراه کارشناس ستاد بحران استان و مسئولان شهرستان حضور یافتند.
 
یوسفی اظهار داشت: پس از بازدید از منطقه، پارامترهای مختلف ازجمله وضعیت ساختاری و زمین‌شناسی مهندسی منطقه بررسی و درنهایت با توجه به اطلاعات برداشت‌شده و تصاویر ماهواره‌ای، تحلیل زمین‌شناسی آن انجام شد.
 
رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی منطقه جنوب (مرکز شیراز) بیان کرد: در سال‌های اخیر در دشت‌های مختلف کشور به‌ویژه در دشت‌های استان فارس شاهد وقوع گسیختگی زمین بوده‌ایم که در این راستا دشت‌های مرودشت، بیضا، داراب، فسا و استهبان علاوه بر رخ‌دادن پدیده فرونشست دچار گسیختگی زمین نیز شده‌اند و در دریاچه مهارلو شیراز، ارژن، سورمق و حال در «ایچ» استهبان همراه با فرونشست فروچاله‌های انحلالی - ریزشی ایجادشده است.

بزرگترین فروچاله کشور در فارس نمایان شد +(تصاویر) 

یوسفی بابیان اینکه این فرونشست در طول جغرافیایی ۵۴ درجه و ۱۰ دقیقه و ۱۴ ثانیه و عرض جغرافیایی ۲۸ درجه ۵۷ دقیقه و ۹ ثانیه (منطقه فروچاله) در جنوب غرب شهر «ایج» و جنوب شهرستان استهبان در استان فارس قرار دارد، اظهار داشت: محل فروچاله در دامنه کوهستان و بر روی رسوبات کوهپایه‌ای واقع‌شده است.
 
وی در خصوص زمین‌شناسی منطقه اظهار داشت: منطقه ایج بر اساس تقسیم‌بندی‌های زمین‌شناسی در پهنه زاگرس واقع‌شده، ساختار کلی منطقه شامل ساختمان‌های طاقدیسی بزرگ است و با توجه به تکتونیک فعال و با شکستگی‌های محلی، لایه‌های سنگ آهکی بسیار خردشده و بلوک‌های بزرگ با مرزهای گسل در منطقه ایجادشده است.
 
وی ادامه داد: خردشدگی و گسلش دارای بلورهای دوباره متبلور شده منجر به تشدید پدیده انحلال و ایجاد غارها و تونل‌ها زیرزمینی در منطقه شده است.

بزرگترین فروچاله کشور در فارس نمایان شد +(تصاویر) 

رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی منطقه جنوب (مرکز شیراز) گفت: دشت ایج یک دشت پایین افتاده است که توسط پرتگاه‌های گسلی احاطه‌شده و محل فروچاله در حاشیه نقطه‌ای از این پرتگاه‌ها ایجادشده است.
 
وی ادامه داد: با بازدیدهای به‌عمل‌آمده وجود فروچاله‌های کوچک و گسیختگی‌های طویل در حاشیه این پرتگاه‌ها مشاهده‌شده که گویای فرونشست شدید در دشت ایج بوده و در هشت سال اخیر رخ‌داده است.
 
یوسفی با اشاره به اینکه  برداشت‌های بی‌رویه آب درسالهای اخیر در این منطقه سبب تشدید پدیده انحلال و نهایتاً ایجاد فروچاله در این منطقه شده، بیان کرد: با توجه به فرونشست سطح دشت بخش‌های دامنه‌ای نیز به علت تفاوت در نرخ فرونشست، شکاف‌های طویل و عمیقی را در حاشیه دشت شکل داده است.
 
یوسفی در خصوص وضعیت فروچاله در این منطقه اظهار داشت: ابعاد فروچاله بر اساس بازدید انجام‌شده ۸۰ متر و قطر نزدیک به۲۰ متر در اراضی باغی ایجادشده است.
 
رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی منطقه جنوب (مرکز شیراز) ادامه داد: در بخش‌های شرقی فروچاله شکاف‌های طویل و متعدد و در بخش شمالی آن فروچاله های کوچک و شکاف‌های طویل با عمق زیاد ایجادشده که بیشتر این شکاف‌ها و فروچاله‌های کوچک مربوط به سال‌های قبل است، حتی شرایط به‌گونه‌ای بوده که زمین سمت شمال محدوده فروچاله در سال‌های قبل به دلیل وجود شکاف‌های عمیق و وجود فروچاله‌های کوچک قابل‌کشت و یا درختکاری نبوده و در زمان آبیاری آب‌ها در این شکاف‌ها فرومی‌رفته است.

بزرگترین فروچاله کشور در فارس نمایان شد +(تصاویر) 


یوسفی بیان کرد: در بخش‌های غربی و جنوبی این منطقه در سال‌های گذشته در دامنه کوه شکاف‌های عمقی، عریض و طویل ایجادشده است.
 
وی در خصوص چگونگی تشکیل فروچاله بیان کرد: علت ایجاد این حادثه بیشتر به دلیل عواملی همچون افت سطح سیالات زیرزمینی و انحلال تشکیلات زیرسطحی است.
 
یوسفی گفت: تغییر کاربری زمین، زهکشی خاک‌های آلی ازجمله عوامل دیگری هستند که می‌توانند در ایجاد پدیده فروچاله ایج مؤثر باشند همچنین شرایطی مانند فرآیندهای زمین ساختی و پویایی گسل‌ها در منطقه، بارندگی، وجود عوارض توپوگرافی، نفوذ ریزش‌ها و یا رواناب‌های اسیدی، انحلال تشکیلات سطحی و وجود لایه‌های نامقاوم در تشکیلات رسوبی زیرین، منجر به توسعه پدیده فرونشستی و ایجاد شکاف و فروچاله شده است.
 
رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی منطقه جنوب (مرکز شیراز) بیان کرد: در منطقه ایج به‌طور ناگهانی سطح زمین با قطر تقریبی ۲۰ متر و عمق نزدیک به ۸۰ متر با شیب دیواره‌ای نزدیک به قائم فروکش کرده است.
 
وی گفت: با توجه به خیس بودن بدنه فروچاله، همچنین وجود قنات‌های قدیمی در نزدیکی آن و شبکه گسلی متراکم و خردشدگی در این قسمت، هدایت آب‌های زیرزمینی و سطح تراز آن به سمت فروچاله و نهایتاً به سمت دشت ششده فسا (به سمت جنوب) است.
 
وی با اشاره به اینکه در کف این فروچاله آب در جریان است، اظهار داشت: در حال حاضر نیز ریزش زیرسطحی همراه با صدای مهیب ادامه دارد البته با توجه به اینکه ایجاد گودال ایج سریع و ناگهانی بوده می‌توان چنین استنباط کرد که در هنگام شکل‌گیری این فروچاله سطح زمین دارای آثار شکاف و فروچاله‌های بسیار کوچک بوده که آن‌هم سالانه توسط کشاورزان تسطیح می‌شده، این گودال بزرگ ابتدا با ریزش لایه‌های زیرسطحی شروع‌شده و پس از ۱۰ سال به سطح نزدیک شده و زمانی که ضخامت بالایی گودال ضعیف شده به‌یک‌باره به لایه‌های سطحی به زیر ریزش کرده است.
 
رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی منطقه جنوب (مرکز شیراز) گفت: بر اساس آثار و شواهد سطحی در پیرامون این گودال براثر زلزله و یا پایان مقاومت رسوبات سطحی احتمال ریزش بخش‌های دیگر به‌ویژه بخش شمالی آن وجودارد.
 
وی پیرامون عوامل تشدید انحلال در زیر سطح رسوبات آبرفتی و ایجاد کارست‌های بزرگ در لایه‌های سنگ‌آهک در منطقه ایج بیان کرد: برداشت بی‌رویه آب‌های زیرسطحی، وجود شکستگی‌ها و خردشدگی‌های ناشی گسل‌ها، روان آب‌های اسیدی، هدایت جریان آب‌های سطحی و زیرسطحی توسط شیب توپوگرافی و وجود قنات‌های قدیمی، تغییر کاربری زمین و... باعث ایجاد این فرونشست شده است.
 
وی اظهار داشت: فرونشست از شمار مخاطرات زمین است که به‌صورت آرام و خزیده با متراکم شدن رسوبات به دلیل خالی شدن سفره آب زیرزمینی و ریزش‌های زیرسطحی شروع‌شده و یا با خالی شدن سفره‌های آب‌های فسیلی سبب تخریب سقف رسوبات به درون حفره‌های زیرزمینی می‌شود و درنهایت نشست سطح دشت و یا شکل‌گیری فروچاله ها را در پی دارد.
 
یوسفی افزود: با توجه به  آرام بودن این رخداد، معمولاً آثار سطحی ناشی از فرونشست و یا فروچاله در سطح زمین ظاهرشده و وجود خطر را نشان می‌دهد، در محدوده دشت ایج آثاری چون شکاف‌های طویل، عریض و عمیق در دامنه‌های کوه و دشت ظاهرشده و حتی در محدوده فروچاله بزرگ ایج فروچاله‌های کوچک‌تر و شکاف‌های عمیق دیده‌شده است.
 
 رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی منطقه جنوب (مرکز شیراز) گفت: بنابراین زمین هشدار خود را با علائم سطحی نشان داده است و به دلیل بی‌توجه‌ای از وجود علائم زمین، بازهم با تغییر کاربری زمین سبب تشدید در پدیده فرونشست و ایجاد فروچاله شده‌ایم که می‌توان آن را بزرگ‌ترین فروچاله انحلالی کشور نامید.
 
وی در خصوص دیگر مخاطرات ایجاد این فرونشست بیان کرد: درصورتی‌که ریزش‌های زیرسطحی در وسعت زیاد رخ دهد می‌تواند زلزله‌های با بزرگی کم تا متوسط را ایجاد کند و یا به‌صورت عکس آن، رخداد زلزله در منطقه می‌تواند ریزش‌های زیرسطحی و حتی شدت انحلال را بالابرده و زمان ایجاد فروچاله های را نزدیک‌تر کند.
 
یوسفی تصریح کرد: این پدیده در دشتی ایجادشده که اکثر چاه‌های آب از رسوبات آبرفتی گذر کرده و از لایه‌های آهکی و یا کارست‌های زیر رسوبات آبرفتی برداشت آب انجام می‌شود که گویای خالی شدن سفره‌های آبرفتی و همچنین سفره‌های کارستی کم‌عمق بوده و در حال حاضر از عمق نزدیک به ۲۲۰ متر آب برداشت می شودکه از این عمق تنها نزدیک به ۴۰ متر آن را رسوبات آبرفتی و ۱۸۰ متر در لایه‌های آهکی است که گویای برداشت چندین سفره متوالی آب‌های زیرزمینی در ۱۰ سال اخیر است.
 
وی ادامه داد: با توجه بررسی تصاویر رادار منطقه نرخ فرونشست در برخی قسمت‌های دشت بیش از ۲۴ سانتی‌متر در سال است که می‌تواند پیامد مخاطره‌آمیز شدیدتری را نیز ایجاد کند.
 
وی با اشاره به اینکه تعیین حریم خطر فروچاله ایج، حداقل ۳۰۰ متر به سمت شمال، ۲۰۰ متر به سمت جنوب و ۱۰۰ متر به سمت غرب و به ۱۵۰متر به سمت شرق گودال علامت‌گذاری شده، افزود: در این راستا باید از عبور وسیله‌های سنگین در این محدوده‌ها جلوگیری و از عبور افراد تا فاصله ۱۰ متری گودال ممانعت شود.
 
وی تأکید کرد: با توجه به وقوع فرونشست در دشت‌های استان فارس و گزارش‌های متعدد دریافتی توسط سازمان زمین‌شناسی مرکز شیراز این پدیده باید به‌عنوان یکی از مخاطرات مهم و بحران در استان تلقی شده و راهکارهای بلندمدت و کوتاه‌مدت برای رفع آن در نظر گرفت.

منبع: خبرگزاری فرارو

تاریخ انتشار: ۱۷ آبان ۱۳۹۴ - ۱۳:۰۵

دفعات مشاهده: 13378 بار   |   دفعات چاپ: 970 بار   |   دفعات ارسال به دیگران: 0 بار   |   0 نظر
::
:: فرونشست ۷۵۰ کیلومتری زمین در تهران ::

به گزارش خبرنگار مهر، مرکز پژوهش‌های مجلس با ارائه گزارشی درباره بحران آب با محوریت آب‌های زیرزمینی اعلام کرد: در بازه سال‌های ۲۰۰۰-۲۰۰۹ که اشاره به وضعیت کنونی دارد، نیمی از پهنه سرزمین ایران در وضعیت خشکسالی قرار دارد ولی در افق ۲۰۳۰ میلادی این وضعیت تمام پهنه ایران را در بر می گیرد.

براساس مطالعات جهانی برای سال ۲۰۲۵ میلادی تا ۲.۵ میلیارد نفر، عدم دسترسی به آب سالم پیش بینی شده است که متاسفانه باید گفت ۳۰ کشور از این موسسه آسیب جدی می بینند که ایران را نیز شامل می شود.

در بخشی از این گزارش آمده است: فرونشست زمین، پدیده ای است خزنده و آرام که کمتر مورد توجه قرار می گیرد اما امنیت تمام زیرساخت‌های کشور مانند راه، راه آهن، شریان‌های حیاتی، پل‌ها، فرودگاه ها، ساختمان‌ها، پالایشگاه ها، نیروگاه ها را تهدید می کند.

در واقع در بعضی از نقاط کشور به دلیل شرایط کوهستانی و زلزله خیز بودن امکان ساخت و ساز وجود ندارد و در دشت های کشور به دلیل برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی و فرونشست زمین، امکان ایجاد سایت ایمن برای پروژه های مهم وجود ندارد.

بارش در ایران یک سوم میانگین جهانی است اما تبخیر، ۱۰ درصد از میانگین تبخیر جهانی بیشتر است. در واقع باران کمتر و تبخیر بیشتر. همین موضوع باعث شده که ایرانیان در ادوار تاریخی هیچگاه به ساخت سدهای بزرگ روی نیاورند.

در خصوص بررسی پدیده فرونشست، سازمان زمین شناسی از سال ۱۳۸۴ مطالعاتی را آغاز کرد. از انواع این پدیده، فروچاله می باشد که به طور نقطه ای، محلی، لحظه ای و بسیار پُرخطر رخ می دهد، مثل فروچاله های کبودرآهنگ در استان همدان، یا اختیارآباد در استان کرمان.

فروچاله های جنوب نیروگاه شهید مفتح همدان می باشد که همگی در زمین های کشاورزی و طی یکسال اخیر شکل گرفته است. تعداد این فروچاله ها طی ۲۰ سال گذشته ۱۲ عدد بود، ولی طی یکسال اخیر این تعداد به ۴۳ عدد رسیده است و همچنان در حال افزایش است.

در تهران فرونشست در مناطق جنوبی ۱۷، ۱۸ و ۱۹ تهران در سال ۱۳۸۴ که تا فرودگاه قلعه مرغی رسیده بود، ۱۷ سانتیمتر در سال اندازه گیری شده بود. وسعت این فرونشست ۷۵۰ کیلومتر مربع است. این وضعیت در دشت قزوین با حداکثر فرونشست ۲۴ سانتیمتر در سال مشاهده شده است. پیش از این، مدیرعامل آب منطقه ای تهران میزان فرونشست در دشت ورامین را ۱۳ سانتیمتر، دشت ری ۲۵ سانتیمتر، دشت تهران ۱۴ سانتیمتر و دشت شهریار را نیز ۳۶ سانتیمتر در سال اعلام کرده بود.

آمار فرونشست در سال ۱۳۸۵ برای دشت‌های کاشمر ۲۷ سانتیمر، زرند ۲۵ سانتیمتر، کرمان ۲۲ سانتیمتر، رفسنجان ۳۰ سانتیمتر، اردکان، میبد و یزد ۹.۵ سانتیمتر، و دشت گلپایگان ۱۲ سانتیمتر بوده است. جالب آنکه در منطقه اصفهان علیرغم نشست زمین و بحران آن همچنان هکتارها کشت برنج انجام می شود.

این آمار برای دشت تهران در سال ۱۳۹۴ یک میلیمتر در روز یعنی ۳۶ سانتیمتر در سال است. حال آنکه بزرگترین فرونشست در جهان ۳۲ سانتیمتر در سال متعلق به مکزیکوسیتی بوده است. البته برای دشت رفسنجان در حدود ۶۸ سانتیمتر در سال برآورد می شود که یک فاجعه به شمار می رود.

در مجموع از ۶۰۹ دشت کشور، نیمی از آنها ممنوعه است و مابقی یا فاقد آب هستند یا دارای آب شورند. در واقع آن چیزی که از منابع آب در اختیار بوده، به شکل نامناسبی از بین رفته است. میزان تغذیه آبخوان ها با میزان برداشت هیجگونه سنخیتی ندارد.

منبع: خبرگزاری مهر

تاریخ انتشار: سه‌شنبه ۵ آبان ۱۳۹۴

دفعات مشاهده: 13081 بار   |   دفعات چاپ: 1061 بار   |   دفعات ارسال به دیگران: 0 بار   |   0 نظر
::
:: بحران آب به استان‌های پر آب رسید ::

معاون امور آب و آبفای وزارت نیرو آمار چاه‌های غیر مجاز را 300 هزارحلقه چاه دانست و گفت: این تعداد باعث برداشت بیش از حد آب از سفره‌های زیر زمینی شده است.

رحیم میدانی در گفت‌وگو با تسنیم در درمیان اظهار داشت: حدود 6 میلیارد مترمکعب آب در کل کشور بیش از توان سفره‌های آب زیر زمینی در سطح کشور برداشت می‌شود.

وی گفت: همین مسئله باعث شده که به طور تخمینی 110میلیارد متر مکعب از ذخایر استراتژیک استفاده و سفره‌های آب زیر زمینی خالی شود که این مسئله تبعات کیفی زیادی به دنبال دارد.

معاون امور آب و آبفای وزارت نیرو افزود: منابع آب زیرزمینی در تأمین آب بخش‌های مختلف کشاورزی، صنعت و شرب کشور سهم موثر و عمده‌ای دارد و تمدن و حیات بخش وسیعی از کشور به آن وابسته است.

میدانی با بیان اینکه در وضعیت کنونی سهم آب‌های  زیرزمینی در تأمین آب کشور بالغ بر 55 درصد نسبت به کل منابع آب است، بیان کرد: بیشتر نقاط ایران با کمبود آب مواجه است و حتی در برخی استان‌های پرآب نیز مشکل آب وجود دارد.

معاون امور آب و آبفای وزارت نیرو از طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی به عنوان یک طرح ملی در کشور خبر داد و افزود: در سال 94 به میزان 320 میلیارد تومان اعتبار و برای سال آینده 500 میلیارد تومان برای اجرای این طرح در کشور در نظر گرفته شده است.

منبع: خبرگزاری تابناک

تاریخ انتشار: ۰۹ آبان ۱۳۹۴

دفعات مشاهده: 12918 بار   |   دفعات چاپ: 893 بار   |   دفعات ارسال به دیگران: 0 بار   |   0 نظر
::
:: اخبار مربوط به آب در مهر ماه 94 ::
دفعات مشاهده: 12947 بار   |   دفعات چاپ: 916 بار   |   دفعات ارسال به دیگران: 0 بار   |   0 نظر
::
:: وزارت نیرو موظف به جمع‌آوری "آب باران" شد ::

براساس مصوبه مجلس وزارت نیرو موظف شد تاسیسات لازم برای جمع‌آوری آب باران و استفاده مجدد از آن را ایجاد کند.

به گزارش تسنیم، نمایندگان مجلس شورای اسلامی در ادامه جلسه علنی صبح امروز پارلمان جزئیات طرح یک فوریتی توسعه و بهینه‌سازی آب شرب شهری و روستایی در کشور را مورد بررسی قرار دادند.

وکلای ملت با تصویب ماده 4 این طرح وزارت نیرو را موظف کردند با همکاری وزارت راه و شهرسازی در شهرها و روستاهای با میانگین بارش سالانه 250 میلی‌لیتر و بالاتر نسبت به ارائه تسهیلات لازم به مشترکان جهت احداث تجهیزات لازم به منظور جمع‌آوری آب باران و استفاده مجدد از آن با رعایت استانداردهای لازم اقدام کند.

طبق این مصوبه مقرر شد آئین‌نامه اجرایی این بند ظرف مدت 2 ماه پس از ابلاغ این قانون به پیشنهاد وزارتخانه‌های نیرو و راه و شهرسازی تهیه و به تصویب هیئت وزیران برسد.

نمایندگان مجلس همچنین با تصویب ماده 5 این طرح وزارت نیرو را مکلف کردند به منظور جلوگیری از هزینه‌های بالای تصفیه آب و اتلاف آب شرب در شهرها و روستاهای بالای 200 خانوار با اولویت مواردی که دارای منابع آبی با کیفیت پایین‌تر از آب شرب هستند، نسبت به جداسازی آب شرب از سایر مصارف اقدام کنند.

نمایندگان در تصویب این ماده مقرر کردند که طراحی و ساخت شهرهای جدید منوط به فراهم‌سازی زیرساخت‌هیا لازم برای جداسازی آب شرب و آب بهداشت است.


منبع: خبرگزاری تابناک

تاریخ انتشار: ۰۷ مهر ۱۳۹۴

دفعات مشاهده: 13039 بار   |   دفعات چاپ: 891 بار   |   دفعات ارسال به دیگران: 0 بار   |   0 نظر
::
:: خطر آلودگی نیمی از آب‌های موجود در کشور ::

ستار محمودی قائم مقام وزارت نیرو با بیان این مطلب در گفتگو با تابناک اقتصادی توضیح داد: اگر در شیوه‌های مصرف و پایش و پالایش فاضلاب‌های صنعتی و زهاب مراقبت‌های لازم را نداشته باشیم، می‌تواند خطری برای آب‌های سالم نیز قلمداد شود.

وی با اشاره به اینکه در کنار چالش‌هایی که داریم، نقاط قوتی هم وجود دارد، گفت: یکی از نقاط قوت خود مردم هستند. سال به سال مردم بیشتر خود را مالک و قیم آب می‌دانند و در سرنوشت خود و سرنوشت آب مشارکت می‌کنند. این گام مثبتی است.

به گفته محمودی، نکته دیگر اینکه بخشی از فشارها و پرسش‌هایی که برای اجرای طرح‌های جدید و بیشتر می‌شد از ناحیه مسئولان استانی و نمایندگان مجلس در سنوات گذشته صورت می‌گرفت با این انگیزه که منطقه خود را آبادتر کنند و متعاقبا توضیح اینکه منابع محدود است و امکان تخصیص‌های بیشتر نیست کمتر مورد پذیرش قرار می‌گرفت اما امروز نمایندگان مجلس و مسئولان استانی پشتیبان ما هستند. اگر طرحی را مطرح می‌کنند وقتی با مباحث کارشناسی روبرو می‌شوند آنها نیز مدافع تصمیمات دولت می‌شوند. در مدیریت حوضه‌ای بسیاری از نمایندگان مجلس به ما کمک کردند.

قائم مقام وزارت نیرو خاطرنشان کرد: دولت با مکانیزم‌هایی سعی کرده به صورت گسترده‌تری مردم را به مشارکت بطلبد. حوزه حفاظت از منابع آب را در استان‌ها که در دوره‌های قبل وجود داشت گسترده‌تر کرده‌ایم. با کمک مجموعه مقامات استانی، مجموعه اداری و نمایندگان کشاورزان و مصرف‌کنندگان تشکیل جلسه داده و منابع آب حوضه‌ها و زیر حوضه‌های مختلف در آن استان را مورد رسیدگی قرار داده‌ایم.

وی افزود: تجربیات گذشته درس‌های بزرگی را به لحاظ مدیریت منابع آبی به کل دست‌اندرکاران داده است. به ما آموخته است که باید با هم کار کنیم. در بحث مدیریت آب باید وزارت نیرو، سازمان حفاظت از محیط زیست، وزارت جهادکشاورزی، وزارت صنعت و استانداری‌ها باید با هم کار کنند. با نگاه بخشی و جزیره‌ای کار به سرانجام پایدار نمی‌رسد.


منبع: خبرگزاری تابناک

تاریخ انتشار:  ۱۰ مهر ۱۳۹۴

دفعات مشاهده: 13063 بار   |   دفعات چاپ: 946 بار   |   دفعات ارسال به دیگران: 0 بار   |   0 نظر
::
:: سد گتوند بدون روتوش! ::
شرکت آب نیروی ایران بعنوان متولی اصلی سعی نموده مشکلات را ناچیز برشمرده و شرایط را عادی نشان دهد بطوری که ادعای بهتر شدن آب کارون بعد از بهره‌برداری از سد را نیز دارد و در جوابیه اخیر به تابناک ادله ای نه چندان علمی نیز ارائه نموده است. از طرف دیگر سازمان‌های بازرسی، محیط زیست و جهاد کشاورزی مسئله را بسیار حاد نشان داده و امر به تعطیلی فعالیت های سد و تخلیه فوری مخزن می‌نمایند. مسلم است که هر دو طرف برای خود دلایلی ظاهراً کارشناسی ذکر می‌کنند و سعی در اقناع جامعه و طرف مقابل دارند. در این میان شاید بهترین راه، ارائه وضعیت از نگاهی علمی باشد تا از طریق آن بتوان بدور از تعصبات خاص، واقعیات مسئله را استخراج و در معرض قضاوت جامعه و خصوصاً کارشناسان ذیربط و مسئولین کشور قرار داد تا تصمیم‌گیری در مورد این سرمایه عظیم ملی بدرستی صورت گیرد.

ناگفته نماند بعضی اظهارنظرها در این خصوص نیز با پیش زمینه مخالفت با اصل سد سازی در کشور صورت می‌گیرد و مسئله آنها ارتباطی با مشکل خاص سد گتوند ندارد. بحث در این مورد و درستی و نادرستی آن خود نیازمند بحثی جداگانه دارد که از اهداف این یادداشت خارج است.

قبل از هرچیز باید تاکید گردد که این نوشتار بر آن نیست، که نتیجه‌گیری کلی استخراج نموده و در مورد ادامه کار یا تعطیلی سد قضاوت نماید. قضاوت کلی زمانی میسر خواهد بود که در مورد همه نکات اصلی مرتبط با پدیده شناخت دقیق تری بدست آید که به نظر اینجانب هنوز بدست نیامده است.

قبل از ورود به بحث شوری آب باید توجه داشت که این سد با توجه به مخزن 5 میلیارد متر مکعبی خود توانسته است اکثر وظایف مهم یک سد چند منظوره را بخوبی انجام دهد و تا کنون هیچ کس و یا هیچ دستگاهی فواید ذخیره آب زمستانه و سیل گیری و تولید انرژی برق آبی این سد را زیر سوال نبرده است و از نظر علمی نیز این فواید نباید نادیده گرفته شوند.

نکته بعدی که لازم می دانم قبل از ورود به بحث شوری به آن بپردازم مسئله انتخاب محور سد است که در جوابیه آب نیرو در مورد آن به عنوان تنها گزینه ممکن از آن یاد شده و مطالعات قبل و بعد از انقلاب را در تایید آن آورده اند. در این خصوص باید عرض شود که مطالعات مرحله شناخت که قبل از انقلاب انجام شده معمولاً بصورت بسیار کلی است و بر مبنای آن نمی توان امر به اجرای پروژه ای را داد. ضمن آنکه در مرحله شناخت گزینه سد جریانی نیز مطرح بوده است. به هر صورت از نظر قانونی و علمی نتایج مرحله شناخت نافی مسئولیت آخرین مشاورینی (چه داخلی و چه بین المللی) که مطالعات مرحله یک و دو را انجام داده اند نیست. به طور کلی با توجه به موقعیت توده نمکی معروف به عنبر به نظر می‌رسد جابجایی محور سد به 10 کیلومتر بالادست (که تنها حجم مخزن آن را مقداری کاهش می داد) مشکل را می توانست مرتفع نماید.

امّا در مورد شوری مخزن همان طور که در جوابیۀ شرکت آب نیرو نیز آمده در زمان ساخت سد مسئله توده نمکی در نزدیکی روستای عنبر از توابع لالی و اثرات آن بر کیفیت آب مخزن جلب توجه نموده است. این مسئله اگر در مراحل مطالعات بدرستی تشخیص داده شده بود می‌توانست محور سد را جابجا نماید. امّا مطرح شدن آن در زمان ساخت کار را سخت نمود و لذا مجری سد سعی داشته که با تمهیداتی مخزن را از اثرات آن برحذر دارد. اکنون می‌توان اذعان داشت که این تمهیدات اثر مورد انتظار را در پی نداشته و سازند نمکی آب مخزن را تحت تاثیر قرار داده است.

آمار و ارقام برداشت شده نشان می‌دهند که لایه‌های آب شور به جهت سنگینی بیشتری که نسبت به آب شیرین دارند در لایه‌های پائینی مخزن متجّمع شده‌اند. در حقیقت شوری آب مخزن از لایه بالایی که دارای EC (واحد هدایت الکتریکی برای سنجش شوری) در حدود 500 تا 1000میکروموس بر سانتی متر (یا میکرو زیمنس بر سانتی متر که واحد اندازه‌گیری EC است) شروع شده (باید متذکر شد که این عدد برای شوری عددی است بسیار پایین و برای همه فعالیتهای مورد نیاز بسیار خوب قلمداد می‌شود) و در لایه‌های پائینی مخزن به بیش از 150000 میکروموس (که عددی بسیار زیاد است و بیش از سه برابر شوری متوسط آب خلیج‌فارس است) نیز می‌رسد. نمونه‌ای از تغییرات عمقی شوری آب مخزن در شکل زیر نشان داده شده است. (باید توجه داشت که در حال حاضر در بیشتر روزهای سال روزانه مقداری از آب شور لایه‌های پائین مخزن به رودخانه پائین دست تخلیه می‌شود)

سد گتوند بدون روتوش!
شکل 1: تغییرات عمقی شوری در مخزن سد گتوند


همانگونه که قابل ملاحظه است هم اکنون بیش از 40 متر از لایه های پایین مخزن را آب با شوری بالا در بر گرفته است. در شکل 2 وزن نمک موجود در لایه‌های پایین (با شوری بیش از 5000 میکروموس) در چهار سال گذشته نشان داده شده است. همان گونه که ملاحظه می‌شود مقدار نمک موجود در آب مخزن از 3.2 میلیون تن در اواخر سال 90 به 9.2 میلیون تن در اواخر سال 93 افزایش داشته است. البته باید اذعان نمود که تغییرات مقدار شوری تجمع یافته در مخزن در سال های بین 91 تا 93 رشد زیادی نداشته است. حجم آبی که این مقدار نمک را در خود نگه داشته حدود 200 میلیون مترمکعب می باشد.

سد گتوند بدون روتوش!
شکل 2: وزن نمک موجود در آب مخزن(بر حسب تن) و تغییرات آن با زمان

نتیجه‌ای که این اطلاعات در اختیار قرار می‌دهد متاسفانه حکایت از آن دارد که تجمع شوری در مخزن رو به افزایش است و تخلیه فعلی شوری که وضعیت شوری کارون را در حالتی بحرانی نگه داشته برای ایجاد تعادل در شرایط مخزن کافی نیست. نکته قابل ذکر دیگر، مسئله اختلاط لایه های آب در مخزن است که ممکن است کل آب مخزن را تهدید نماید. همان طور که گفته شد لایه های بسیار شور آب معمولاً در قسمت های زیری مخزن انباشته می‌شوند امّا این طور نیست که بصورت ایزوله باقی بمانند بلکه بستگی به سطح تماس با آب شیرین و وضعیت تغییرات حرارتی لایه های مخزن مقداری اختلاط بین لایه ها بوجود می‌آید. منظور این است که آب کل مخزن ممکن است در خطر شور بالا رفتن EC قرار داشته باشد. شکل 3 تغییرات شوری لایه سطحی آب مخزن را در گذر زمان نشان می دهد.
 
سد گتوند بدون روتوش!
شکل 3: شوری لایه سطحی آب مخزن و تغییرات آن با زمان

همان طور که ملاحظه می‌شود EC لایه سطحی آب مخزن که در اواخر سال 90 حدود 600 میکروموس بوده با گذشت زمان بیشتر شده است و در خرداد امسال به 1020 میکروموس افزایش یافته است که می تواند بیانگر خطر اختلاط کل آب مخزن باشد و اگر فکری برای تخلیه آب شور لایه های پایین نشود ممکن است این افزایش شوری ادامه یابد.

به طور خلاصه نتیجه این بخش را می‌توان در این جمله خلاصه کرد که متاسفانه مشکل سازند نمکی در محدوده مخزن سد گتوند و شوری آب در مخزن یک واقعیت است که نباید کتمان شود و باید به عنوان تهدیدی برای کل مخزن و آب رودخانه کارون بحساب آید.

مسئله بعدی که باید مورد بحث قرار گیرد این است که شورآبۀ تجمع یافته در مخزن چقدر پایین دست مخزن را تحت تاثیر قرار داده است؟ در اصل می‌توان گفت آب شور تجمع یافته در مخزن کاملاً در ید اختیار مسئولین سد قرار دارد. مسئولین اگر از لایه های بالای مخزن آب را به پایین دست رها کنند می توانند آبی با کیفیت حتی بهتر از قبل فراهم نمایند امّا مشکل اینجاست که با این کار شوری تجمع یافته در مخزن بیشتر خواهد شد و ممکن است ارتفاع آب شور به دریچه های تامین آب توربین ها برسد و از کنترل خارج گردد و به تاسیسات سد نیز صدمه وارد نماید. و اگر از لایه های پایین رها کنند سبب نابودی همه چیز خواهد شد و صدای همه در خواهد آمد.

بدین جهت به اصطلاح خودشان مخزن را مدیریت می‌نمایند یعنی آب لایه های بالا و پایین را مخلوط می‌نمایند و شوری پایین دست را در حدی نگه می‌دارند که خود وضع می‌کنند. یعنی به قول معروف در حدی نگه می‌دارند که نه سیخ بسوزد و نه کباب. با این کار هم حجم آب شور تجمع یافته در مخزن را کنترل می‌کنند و هم پایین دست را می‌توانند قانع کنند که شوری خروجی از مخزن، نسبت به قبل خیلی تفاوت ننموده است. در این بخش می‌خواهم این ادعا را که آب خروجی از مخزن نسبت به قبل نیز بهتر شده است (ادعا شده در جوابیۀ آب نیرو) مورد نقد قرار دهم.

در شکل زیر متوسط شوری آب عبوری از ایستگاه هیدرومتری گتوند که درست بعد از سد قرار گرفته در سال های مختلف نشان داده شده است.
 
سد گتوند بدون روتوش!
شکل 4: EC جریان عبوری از ایستگاه هیدرومتری گتوند و تغییرات آن با زمان

همان گونه که ملاحظه می‌شود متوسط EC کارون در این ایستگاه در 5 سال 80 تا 84 کمتر از 900 میکروموس بوده است. در 5 ساله 85 تا 89 (که سه سال خشک سالی مفرط 87 تا 89 با EC نسبتاً بالا در آن قرار دارند) به 1097 میکروموس رسیده است. همان طور که در نمودار فوق دیده می‌شود در سال های 1390 تا کنون (خرداد 1394) EC عبوری از ایستگاه گتوند رو به افزایش گذاشته و از 1314 در سال 90 به 1541 در سال 1394 رسیده است. متوسط این چهار سال (دوران پس از آبگیری) 1385 میکروموس است که نسبت به دوره های گذشته افزایش 400 واحدی را نشان می‌دهد و اصلاً با 5 ساله قبل از آن قابل مقایسه نیست. لذا بدون تردید اغلب این افزایش مربوط به شوری آب مخزن است و نمی‌تواند با خشک سالی مرتبط گردد.

و امّا در این مدت شوری کارون در محل شهر اهواز چگونه بوده است؟ آمار مربوط به EC آب کارون در شهر اهواز نشان می‌دهد که متوسط سالیانه آن در سال های 1386 الی 1390 بین 1800 تا 2000 میکروموس بوده است امّا در سال 1391 با جهش 500 واحدی (نسبت به سال 1390) به 2500 رسیده است و در سال های بعد نیز افزایش 200 واحدی دیگری را تجربه نموده است. چون منابع شوری کارون در مقطع اهواز شامل چهار منبع (شوری آب ورودی به مخزن گتوند از بالادست، شوری مخزن گتوند، شوری رودخانه دز و شوری ناشی از پساب های بین گتوند و اهواز) می‌شود بنابراین در مورد مقصر این افزایش ناگهانی شوری (500 تا 700 واحد) کارون اختلاف نظر وجود دارد و هر کس به مقتضای منافع خود تقصیر را به گردن منابع دیگر می‌اندازد.

آمار و اطلاعات موجود حاکی از آن است که شوری آب ورودی به مخزن سد گتوند از بالادست در ده سال گذشته تغییر محسوسی نداشته و حدوداً 1000 واحد از شوری متعلق به این منبع است. حدود 250 تا 300 واحد از تغییرات اخیر EC  کارون در مقطع اهواز مستقیماً به شوری مخزن گتوند مربوط است و حدود 40 واحد آن مربوط به افزایش شوری رودخانه دز و بقیه آن (حدود200 واحد) مربوط به افزایش پساب های بین راه است (پساب های حد فاصل سد گتوند و شهر اهواز در سال های قبل 1000 واحد EC را تغییر می دادند و اکنون 1200 واحد). بنابراین باید ضمن پذیرش سهم هر منبع شوری، اثر منفی سد گتوند را به اندازه سهم خودش پذیرفت.

قطعاً افزایش شوری آب کارون سبب افت محصولات کشاورزی است و نمی‌تواند سبب افزایش تولید گردد. و چون عوامل مختلفی در تولید محصولات کشاورزی موثرند بنابراین در صورت صحت افزایش تولید یک محصول، این افزایش نباید به حساب کیفیت فعلی آب کارون نوشته شود.

نتایج کلی این نوشتار می تواند در بندهای زیر خلاصه گردد.

* سد گتوند با داشتن همۀ مزایای یک سد چند منظوره که نباید نادیده گرفته شود از مشکل وجود سازند نمکی در مخزن رنج می برد.

* تجمع شوری در مخزن سد در چهار سال گذشته روندی افزایشی نشان می دهد و مسئله آن باید جدی گرفته شود.

* هر چند سعی مدیران سد بر این بوده که با مدیریت آب خروجی از مخزن سد، شوری آب مخزن بر پایین دست اثر نگذارد امّا اطلاعات موجود نشان از افزایش چشمگیر EC آب خروجی از سد نسبت به گذشته دارد.

* منابع عمده افزایش EC رودخانه کارون در مقطع اهواز می توانند سد گتوند و پساب های ورودی به رودخانه بر شمرده شوند. بنابراین به موازات علاج بخشی شوری مخزن سد گتوند باید مسئله پساب های ورودی به رودخانه کارون جدی گرفته شده و از ورود آنها به رودخانه جلوگیری شود.

* سد گتوند یک سرمایه ملی است. سعی کارشناسان و مسئولین باید بر این باشد که با راهکارهایی علمی ضمن حفظ این سرمایه ملی مشکل شوری آن نیز مرتفع گردد.

منبع: خبرگزاری تابناک
تاریخ انتشار: ۳۰ خرداد ۱۳۹۴
دفعات مشاهده: 14234 بار   |   دفعات چاپ: 1690 بار   |   دفعات ارسال به دیگران: 0 بار   |   0 نظر
::
:: ذخیره آب سدها دوباره منفی شد ::
به گزارش خبرگزاری مهر، در آخرین روزهای سال آبی ۹۴-۹۳ حجم آب ورودی به مخازن سدهای کشور به ۲۷ میلیارد و ۷۶۰ میلیون مترمکعب رسیده است که این میزان در مدت مشابه سال آبی گذشته ۳۱ میلیارد ۸۲۰ میلیون مترمکعب گزارش شده بود.

حجم آب موجود در مخازن سدهای کشور هم‌اکنون ۲۰ میلیارد و ۹۰ میلیون مترمکعب به ثبت رسیده است که در مقایسه با زمان مشابه سال گذشته، معادل ۷.۵ درصد کاهش نشان می‌دهد. حجم آب ورودی به مخازن سدهای کشور نیز از ابتدای سال آبی جاری تاکنون، ۱۳ درصد در مقایسه با زمان مشابه سال آبی گذشته کاهش یافته است.

بر اساس این گزارش، حجم آب موجود در مخازن سدهای کشور در زمان مشابه سال گذشته، حدود ۲۱ میلیارد و ۷۰۰ میلیون مترمکعب گزارش شده بود. حجم آب خروجی از سدهای کشور نیز از ابتدای سال آبی جاری تاکنون، ۲۷ میلیارد و ۹۸۰ میلیون مترمکعب گزارش شده است در حالی که آب خروجی از سدهای کشور در مدت مشابه سال آبی گذشته، به میزان ۲۹ میلیارد و ۲۱۰ میلیون مترمکعب بود.

همچنین حجم آب خروجی از سدهای کشور در مقایسه با مدت مشابه سال آبی گذشته، ۴.۲ درصد کاهش نشان می‌دهد. مجموع ظرفیت مخازن سدهای کشور در زمان کنونی ۴۹.۱ میلیارد مترمکعب گزارش شده که میزان پُرشدگی سدها ۴۱ درصد بوده است.

منبع: خبرگزاری تابناک
تاریخ انتشار: ۱۷ شهریور ۱۳۹۴
دفعات مشاهده: 13154 بار   |   دفعات چاپ: 898 بار   |   دفعات ارسال به دیگران: 0 بار   |   0 نظر
::
:: وضعیت آب بحرانی است ::
رحیم میدانی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا تصریح کرد: علیرغم اطلاع رسانی های نسبتاً گسترده در خصوص بحران آب حاکم بر کشور، هنوز این مهم به دغدغه اصلی مردم تبدیل نشده است لذا در این خصوص باید کار بیشتری انجام داد.

اغراق نمی‌کنیم؛ وضعیت آب بحرانی است

معاون وزیر نیرو افزود: متاسفانه به دلیل مبالغه گویی های معمول در کشور، چنان استنباط می‌شود که این موضوع صرفاً مبالغه‌ای بیش جهت افزایش بودجه نیست اما حقیقت چنین است که وضعیت آب در کشور بی‌هیچ اغراقی به حالت بحرانی رسیده است.

 وی تصریح کرد: بحران آب همانند دیگر پدیده های کمی، قابل اندازه گیری است ولیکن شاید شهروندان تا زمان قطع کامل آب شرب خانگی به این باور نرسند، در صورتی که عدم وقوع این اتفاق تا کنون، شاخص مناسبی برای نقض وجود بحران آب نیست.

میدانی ادامه داد: وقتی می گوییم وضعیت کشور در منابع آب بحرانی است مفهوم ریاضی آن اینست که بین منابع آب موجود و مصرفی تعادل وجود ندارد.

 وی توضیح داد: در برخی از کشورها سرانه آب تجدیدپذیر کمتر از ایران است، اما مدیریت خوبی برمنابع آب دارند. مثلا سرانه 1530 متر مکعب در سال عدد بدی نیست در حالی که کشورهایی هستند که حتی با سرانه کمتر از 800 متر مکعب در سال، توانسته‌اند کشور را از نظر مدیریت منابع آب اداره نمایند و هیچ مناقشه و درگیری وجود نداشته باشد و زندگی مردم به روال عادی بچرخد.

میدانی با ذکر مثالی از نحوه مدیریت مصرف آب در فلسطین اشغالی گفت:  این کشور علیرغم سرانه آب دردسترس بسیار پایین، ولی بهره وری بالایی داشته و از منابعی که دارد درست استفاده می کند، بنابر این مرتب بحران آب را به مردم گوشزد نمی کنند.

وی  ادامه داد: مشکل کشور ما عدم تعادل است زیرا در مصرف آب، به اصول توسعه پایدار هیچ توجهی نشده است.

معاون وزیر  با اشاره به اینکه یکی از اصول توسعه پایدار توجه به مسائل زیست محیطی است، اظهار داشت: مثلا متاسفانه به گونه ای برنامه ریزی می کنیم که منجر به خشک شدن دریاچه ارومیه می شود واین یک ناهنجاری در مدیریت آب و از مصادیق سوء عملکرد است.

منابع آب زیرزمینی تا 15 سال آینده از دست می‌رود

وی ادامه داد: منابع آب زیرزمینی که از دارایی‌های مهم کشورند با استفاده های بیش از حد و بدون برنامه ریزی رو به اضمحلال خواهند رفت به گونه ای که حتی ممکن است این دارایی مهم تا 15 سال آینده از دست رفته و پیامدهای منفی نظیر نشست زمین و افزایش هزینه های بهره وری از چاه ها را در پی داشته باشد.

میدانی نمونه بازر استفاده بی رویه از آبهای زیرزمینی را در منطقه کرمان، عجب شیر و مراغه ذکر کرد و گفت: مشکل کشور در بخش آب وعلت ایجاد بحران فقط واقع شدن کشور در منطقه خشک و نیمه خشک نیست، بلکه مسئله اصلی ضعف مدیریت منابع، مصارف و استفاده بهینه از منابع آب است. حتی می توان در امر واردات و تامین غذایی مردم با اداره صحیح صنعت و کنترل میزان واردات این امر را نیز به طرز حساب شده ای مدیریت نماییم.

وی تاکید کرد: قطعاً امکان تامین کل منابع غذایی مورد نیاز کشور، با توجه به منابع آب تجدیدپذیر موجود و بهره وری مصرف در حال حاضر وجود ندارد. حتی با ارتقاء بهره وری نیز به دلیل افزایش میزان جمعیت و عدم وجود ظرفیت مناسب کشور همچنان این مهم به طور مطلوب تحقق نخواهد یافت، لذا می توان با مدیریت مناسب میزان واردات محصولات غذایی را به گونه ای تنظیم کرد که از لحاظ اقتصادی نیز به نفع کشور گردد.

معاون وزیر نیرو خاطرنشان کرد: در حال حاضر محصولات استراتژیک در هر کشوری بستگی به شرایط اقلیمی و اقتصادی متفاوت است. یعنی برای شرایط عادی یک الگو و برای شرایط اضطراری الگویی دیگر طراحی می شود برای مثال در شرایط عادی به نفع کشور نیست که خودمان گندم بکاریم بلکه باید محصولات با ارزش تری که نیاز آبی کمتری دارند، کاشته و صادر کرده و گندم را وارد کنیم.

وی ادامه داد: درهر حال فارغ از اینکه چه محصولی می کاریم توجه به این نکته مهم است که محصول با کمترین میزان آب تولید شود، یعنی به ازای هر کیلو محصول کمترین آب را مصرف کنیم بدین معنا که کاشت محصول را به فضای گلخانه ای ببریم چرا که تفاوت مصرف آبشان یک به 10 خواهد بود. غیر از این مسئله کاشت محصولی که ارزش افزوده بالایی ایجاد کند حایز اهمیت است،بطوری که ارزش افزوده پسته و زغفران با گندم قابل مقایسه نیست.

میدانی به تجارت آب مجازی نیز اشاره و تصریح کرد: با صادرات یا واردات یک محصول در حقیقت حجم آبی را که برای تولید آن محصول استفاده می شود صادر یا وارد کرده ایم لذا باید الگوی کشت طوری طراحی  شود که وقتی صادرات داریم آب کمتری صادر شود و درآمد بیشتری عاید کشور گردد همچنین وقتی واردات داریم آب بیشتری با هزینه کمتر وارد شود. مثلا وقتی پسته صادر می کنیم آب کمتر صادر و به ازای هر متر مکعب آب یک دلار درآمد داریم ولی درمورد گندم اینگونه نیست.

وی با اشاره به اینکه الگوی کشت در کشور بهینه نیست، افزود: واقع شدن کشور در اقلیم خشک و نیمه خشک، دلیل اصلی بحران آب در ایران نیست بلکه همه چیز به روش های مدیریت برگشته و چنانچه اصلاح شود و راه را درست انتخاب کنیم در یک دوره 20 ساله منابع آب کشور به تعادل خواهد رسید.

وی  در ادامه به مباحثی همچون خطر مواجهه ایران با جنگ برای آب، پرداخته و اظهار داشت: اگر سرانه آب از مقداری کمتر ‌شود می‌گوییم آن منطقه وارد تنش آبی شده و  یکی از مفاهیم تنش آبی تعارضات اجتماعی است که این تعارضات می‌تواند بین 2 استان و یا داخل یک استان بین شهرستان ها و روستاها اتفاق بیفتد.

خطر جنگ به خاطر بحران آب

 میدانی افزود: آب در ایجاد اشتغال و تولید صنعت نقش بی‌بدیلی داشته و قابل جایگزینی نیست بنابراین وقتی شخص حقیقی و حقوقی احساس می‌کند به خاطر کمبود و محدودیت آب منافعش به خطر افتاده طبیعی است که عکس العمل نشان ‌دهد.

وی اظهار داشت: بحران و کمبود آب ممکن است به مناقشه و منازعات و حتی جنگ منجر گردد که امیدواریم هرگز چنین اتفاقی رخ ندهد.

معاون وزیر نیرو در ادامه گفت: بیش از 50 درصد کشورهای دنیا در حوزه‌های مشترک قرار دارند برای مثال روخانه دجله و فرات که از ترکیه به سمت سوریه و عراق جریان دارد.

وی ادامه داد: دنیا با تصویب کنوانسیون آبهای مشترک غیرقابل کشتیرانی به سمتی می‌رود که آب محور صلح و تفاهم شود یعنی با تبدیل به منافع مشترک و ایجاد تعامل بین کشورها، معامله برد – برد شود چون طبعاً اگر بخواهیم کسی را از این نعمت محروم کنیم این کنوانسیون استمرار نمی یابد.

میدانی تاکید کرد: باید روی منافع مشترک در رابطه با کشورهای همسایه و همچنین در آب‌های درون مرزی تمرکز کنیم البته در دولت یازدهم به دیدگاه مدیریت حوضه های آبریز رسیده ایم چرا که در برخی حوضه ها گاهی 8 استان ذینفع هستند لذا چنانچه مدیریت بهم پیوسته حوضه آبریز وجود نداشته باشد دچار آسیب خواهیم شد.

وی گفت: شورای هماهنگی نقش جمع کردن همه ذینفعان حوضه آبریز دور یک میز را دارد و تلاش ما نیز این است که همه استانها از منابع آبی حوضه ها به طور عادلانه و بر اساس پتانسیل های استان، بهره مند شوند، به این منظور مدل چند معیاری تعریف کرده که براساس آن آب را تخصیص می دهیم مثلا اعلام می کنیم اگر در یک حوضه آبریز 5 میلیارد متر مکعب آب داریم این میزان آب چگونه بین استانهای مختلف توزیع و با چه کاربری مصرف شود.

این مقام مسئول در وزارت نیرو گفت: اولین تجربه ما در شورای هماهنگی حوضه های آبریز در حوضه زاینده رود بود که  اطمینان حاصل کردیم  تشکیل این شورا به کاهش تعارضات و اختلافات منجر شده و باعث می‌شود که همه از منابع حوضه آبریز بهره‌مند شوند.

میدانی با بیان اینکه در حال حاضر در چارچوب پروتکل های تعیین شده ارتباط خوبی با کشورهای همسایه داریم، افزود: مثلاً پروتکلی که با شوروی سابق برای رود ارس داشتیم بعد از فروپاشی اتحادیه جماهیر شوروی همچنان پابرجاست و ما به همراه جمهوری های استقلال یافته مشترکا از آب این رود بهره برداری می کنیم و نه تنها مشکلی نداریم بلکه عاملی برای پیوند و دوستی شده است.

وی خاطرنشان کرد: اگر یک کشور بالادستی تمامیت خواهی و یا زیاده‌خواهی داشته باشد، ایجاد تنش می کند مثلاً هامون از هیرمند مشروب می‌شود لذا چنانچه افغانستان بخواهد نسبت به حقوق ما بی تفاوت باشد منجر به تنش و درگیری خواهد شد.

معاون وزیر نیرو با ابراز امیدواری از اینکه همه کشورها به سمتی بروند که حقوق همدیگر را به رسمیت بشناسند، خاطرنشان کرد: همه کشورهای بالادستی، میان حوضه‌ای و پایین دستی باید به این مسئله پایبند باشند که به طور عادلانه از منابع آب حوزه‌های مشترک  استفاده کنند.

وی در ادامه به احداث صنایع آب بر در مناطق کم آب کشور اشاره و اظهار داشت: در حالت کلی اصولاً توسعه صنایع باید از منابع آب تبعیت کند مثلا مسئولین پتروشیمی به این جمع‌بندی رسیده‌اند که احداث پتروشیمی‌های بالای 100 میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در سواحل جنوب کشور احداث شوند ولی استنثناهایی نیز وجود دارد که به معادن برمی‌گردد.

دفعات مشاهده: 13219 بار   |   دفعات چاپ: 949 بار   |   دفعات ارسال به دیگران: 0 بار   |   0 نظر
::
:: تو را به جان زمین! بحران آب جدی است ::

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)– منطقه خراسان، تشنگی دشت کاشمر روایتگر استفاده بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی و باران‌هایی است که گاه به خاطر خشکسالی و گاهی کاهش نزولات جوی بر خاک این شهرستان نباریده است.

‌شهرستان کاشمر در تشنگی دشت‌ها وضعیت نگران‌کننده‌ای دارد، به طوری که دشت کاشمر جزء اولین دشت‌هایی است که بحران آب در آن از اوایل دهه 1350 شروع شد.

 

بخش کشاورزی؛ متهم به ایجاد بحران آب در کاشمر

 

در همین خصوص، پژوهشگر حوزه آب و خاک در استان خراسان در گفت‌وگو با ایسنا، منطقه خراسان گفت: متاسفانه شاهد افت مستمر سطح آب زیرزمینی در دشت کاشمر هستیم که از اوایل دهه 1350 شروع و اکنون به‌طور متوسط سالیانه با افت بیش از یک متر از سطح آب‌های زیرزمینی مواجه هستیم.

‌دکتر هادی معماریان مهمترین مشکل در بخش کشاورزی شهرستان کاشمر را افت شدید آب‌های زیرزمینی به علت برداشت بی‌رویه و آبیاری عمدتاً سنتی دانست و بیان کرد: خرده مالکی و پایین بودن درجه مکانیزاسیون شهرستان، پایین بودن سطح سواد بهره‌برداران کشاورزی و تخریب و تغییر کاربری اراضی کشاورزی نیز از دیگر مشکلات گریبانگیر بخش کشاورزی شهرستان کاشمراست.

معماریان، بایر شدن اراضی به دلیل افت شدید کمی و کیفی منابع آب زیرزمینی و در نتیجه گسترش پدیده شوم بیابان‌زایی را از دیگر معضلات این شهرستان دانست و گفت: آمار شرکت سهامی آب منطقه‌ای خراسان رضوی نشان می‌دهد که حدود 95 درصد از آب استحصال شده از سفره آب زیرزمینی دشت کاشمر به مصرف بخش کشاورزی می‌رسد.

‌وی اظهار کرد: بر اساس بیلان سال آبی سال‌های 1376-1377 حدود 42 میلیون متر مکعب کسری مخزن در آبخوان دشت کاشمر وجود داشته، در صورتی که محاسبات مربوط به بیلان سال آبی 1384-1385 نشان‌دهنده 121 میلیون مترمکعب کسری مخزن است و این روند به ویژه در سال‌های اخیر و با توجه به ادامه روند خشکسالی‌ها افزایش چشمگیری داشته است.

‌عضو هیئت علمی دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه بیرجند با بیان اینکه هر سال 15 میلیون متر مکعب بر کسری مخزن افزوده می‌شود، بیان کرد: در حال حاضر وضعیت دشت کاشمر فوق بحرانی است.

‌وی با اشاره به اینکه در اثر بهره‌برداری بیش از حد و افت 21.5 متری سطح آب‌های زیرزمینی در طی 26 سال یعنی تا سال 1385، میزان آبدهی چاه‌های منطقه به شدت کاهش یافته است، عنوان کرد: متاسفانه کشاورزان در مواردی با مجوز شرکت سهامی آب منطقه‌ای خراسان رضوی اقدام به کف‌کنی و عمیق‌سازی چاه‌ها و یا حفر چاه‌های جدید با عمق زیاد در مجاور چاه‌های قدیمی نموده‌اند.

معماریان با اعلام اینکه بهره‌برداری از آب‌های زیرزمینی توسط چاه‌ها در این دشت در سال 1345 در حدود 18 میلیون متر مکعب بوده که در سال 1385 بالغ بر 108 میلیون متر مکعب گزارش شده است، افزود: نتایج تحقیقات نشان می‌دهد در طی این مدت اگرچه تعداد چاه‌ها 10 برابر افزایش یافته، اما میزان آب استحصالی حدود 6 برابر افزایش یافته که این وضعیت نشان دهنده کاهش آبدهی 40 درصدی چاه‌های کشاورزی به دلیل افت سطح آب زیرزمینی است.

‌وی با بیان اینکه سطح آب‌های زیرزمینی موجب شکاف‌های کششی طویلی، به‌خصوص در بخش‌های غربی دشت کاشمر شده است، گفت: پدیده فرونشست زمین ضمن خسارت به زمین‌های کشاورزی و چاه‌های آب موجب آسیب دیدن تجهیزات انتقال آب، جاده‌ها و سایر تأسیسات شده که نگرانی‌هایی برای ساکنان منطقه و شاید مسئولان به وجود آورده است.

‌این پژوهشگر حوزه آب و خاک با بیان اینکه نشست حدود 30 سانتیمتر در دشت کاشمر موجب کاهش حجم ذخیره آبخوان شده است، گفت: سطح آب زیرزمینی موجب می‌شود، آب بخش عمیق آبخوان بطرف بالا حرکت کرده و به تدریج سبب شور شدن آبخوان شود.

وی افزود: مطالعاتی که روی افت سطح آب زیرزمینی و شور شدن آب انجام شده، نشان می‌دهد که در اثر 60 متر افت سطح آب زیرزمینی، شوری آب به شدت افزایش می‌یابد.

‌این استاد دانشگاه بحران آب دشت کاشمر را مربوط به چند سال اخیر که شدت خشکسالی افزایش یافته ندانست و گفت: اگرچه خشکسالی‌های پی در پی سال‌های اخیر این روند را تشدید کرده است، اما این بحران ریشه در حداقل 30 سال پیش دارد.

‌معماریان در خصوص مدیریت بحران آب در دشت کاشمر گفت: باید برداشت آب توسط چاه‌های عمیق و مجهز به موتور پمپ‌ها تا میزان 25 درصد کاهش یابد، تغییر الگوی کشت نیز مد نظر قرار گیرد، یعنی جایگزین کردن محصولات با نیاز آبی کمتر بجای محصولات پرمصرف مانند صیفی‌جات، توسعه صنایع تبدیلی و تخصیص آب باقی‌مانده به آن‌ها و نه تخصیص منابع آب جدید به صنایعی مانند فولاد که مسئولان خیال آن را در سر می‌پرورند.

‌وی به راهکارهای دیگری نیز مانند به کار بستن مدیریت صحیح و علمی در منابع و مصرف آب، یافتن راهکارهای مناسب در جهت تعادل‌بخشی آبخوان به‌ویژه در زمینه مهار و کنترل برداشت از یک سو و تغذیه مصنوعی از سویی دیگر در قالب پروژه‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری با تاکید بر عملیات بیولوژیک، مدیریتی و مشارکتی اشاره کرد.

‌معماریان همچنین بر جلوگیری از تغییر کاربری اراضی ملی به باغات و جلوگیری از ویلاسازی‌های گسترده، به‌ویژه در حوزه آبریز سید مرتضی که یکی از منابع مهم هیدرولوژیک تغذیه کننده دشت کاشمر است، تاکید کرد و افزود: پلمب کردن چاه‌های غیرمجاز به‌ویژه در حوضه‌های آبریز بالادست دشت که منابع تغذیه کننده دشت محسوب می‌شوند، ضروری است.

مصرف هر ثانیه آب در بخش کشاورزی؛ 5 هزار و 500 لیتر

 

‌در همین خصوص، مدیر جهاد کشاورزی کاشمر در گفت‌وگو با ایسنا گفت: شهرستان کاشمر در بخش محصولات زراعی آبی 9 هزار و 200 هکتار، محصولات زراعی دیم 1500 هکتار و محصولات باغی آبی 13400 هکتار، باغی دیم 14400 هکتار، زمین زیر کشت دارد که با سطح زیر کشت 27 هزار و 800 هکتار بزرگترین وضعیت باغبانی را به لحاظ سطح زیر کشت در استان خراسان به خود اختصاص داده است.

‌سید ابوالقاسم موسوی تعداد بهره‌برداران بخش کشاورزی را 20 هزار خانوار اعلام کرد و گفت: 80 درصد وضعیت اشتغال شهرستان به‌طور مستقیم و غیر مستقیم وابسته به کشاورزی است.

‌وی با بیان اینکه کاشمر با توجه به سطح زیر کشتی که دارد، شهر باغبانی محسوب می‌شود، بیان کرد: در بخش منابع آبی 684 منبع آبی مختلف داریم که شامل 200 حلقه چاه عمیق، 44 حلقه چاه نیمه‌عمیق، 220 رشته قنات، 188 دهانه چشمه و 32 رودخانه فصلی است.

‌مدیر جهاد کشاورزی کاشمر با اعلام اینکه میزان استحصال آب از این منابع آبی در سال 124 میلیون مترمکعب است، اظهار کرد: 92 درصد آبی که از منابع زیرزمینی و سطحی استحصال می‌شود، در بخش کشاورزی مصرف می‌شود.

‌موسوی افزود: در هر ثانیه 5 هزار و 500 لیتر آب در بخش کشاورزی شهرستان استحصال و مصرف می‌شود.

‌وی میزان متوسط بارندگی 30 ساله شهرستان کاشمر را 192 میلیمتر اعلام کرد و گفت: میزان آبی که در سطح شهرستان بر اثر نزولات جوی در هر سال به دست می‌آید، 640 میلیون متر مکعب است که 71 درصد آن تبخیر می‌شود.

‌موسوی میزان آب تجدیدشونده شهرستان کاشمر را که به سفره‌های آب زیرزمینی نفوذ پیدا می‌کند را 186 میلیون متر مکعب دانست و بیان کرد: 40 درصد آب‌های تجدید‌شونده شهرستان خلیل‌آباد از ارتفاعات شهرستان کاشمر تأمین می‌شود.

‌وی بیان کرد: با وضع موجود از 186 میلیون متر مکعب، آب تجدیدشونده خود شهرستان کاشمر حدود 126 میلیون متر مکعب است.

‌مدیر جهاد کشاورزی کاشمر کل آب استحصالی شهرستان را در مجموع 134 میلیون مترمکعب دانست که 124 مترمکعب در بخش کشاورزی و 10 میلیون مترمکعب در سایر بخش‌ها مصرف می‌شود.

‌موسوی خاطرنشان کرد: با اعمال مدیریت صحیح حداکثر آبی که می‌توانیم در شهرستان مصرف کنیم تا مشکلی هم به وجود نیاید، 40 درصد آب تجدیدشونده است، در صورتی که در حال حاضر بیشتر از 100 درصد آب تجدیدشونده را استفاده می‌کنیم.

‌وی با اشاره به اینکه مصرف بیش از حد آب، وضعیت فوق بحرانی برای شهرستان ایجاد کرده است، افزود: اگر با همین وضعیت پیش برویم، همان‌گونه که در دو دهه گذشته بسیاری از قنوات مهم و بزرگ شهرستان مثل قنات روستای مغان، ممرآباد، کسرینه، سرحوضک، اسحاق آباد و تل آباد و در سال گذشته هم قنات بزرگ روستای قوژد خشک شد، همین وضع را هم در سایر منابع آبی به خصوص قنوات و چشمه‌ها و چاه‌های عمیق و نیمه‌عمیق خواهیم داشت.

‌موسوی اظهار کرد: بحران بی‌آبی نه تنها بخش کشاورزی، بلکه وضعیت امنیت و بخش اجتماعی شهرستان را به هم خطر خواهد انداخت.

‌مدیر جهاد کشاورزی کاشمر با بیان اینکه در گذشته باید از این منابع آبی که خداوند در اختیار قرار داده کمال استفاده را می‌کردیم و الان هم دیر نشده است، گفت: طرح‌هایی در جهاد است که اگر در روستاها عملیاتی شود، می‌توانیم از همین آب موجود استفاده بهینه‌ای داشته باشیم و سطح زیر کشت را در همین شرایط موجود نگه داریم.

‌وی ادامه داد: اگرچه هر هکتار محصولات زراعی و باغی 9 هزار متر مکعب آب مصرف می‌کند، اما با اجرای طرح‌های نوین آبیاری نه تنها این میزان به نصف کاهش خواهد یافت، بلکه شاهد افزایش کیفیت محصولات کشاورزی هم خواهیم بود.

‌موسوی با اعلام اینکه هر ساله شاهد افت یک‌متری سطح آب‌های زیرزمینی هستیم که این افت موجب می‌شود، میزان آبدهی بسیاری از قنوات کاهش یافته و سرانجام خشک شوند، اظهار کرد: تا کنون 5 قنات بزرگ در کاشمر و 20 قنات در بخش کوهسرخ خشک شده‌اند.

‌وی با اشاره به اینکه راندمان آبیاری در سطح شهرستان 42 درصد است که 58 درصد دیگر آب در مسیر انتقال توزیع و مصرف هدر می‌رود، تصریح کرد: با انجام آبیاری کم‌فشار و لوله‌گذاری در مسیر انتقال، توزیع و آبیاری کم‌فشار می‌توان 50 درصد به راندمان آب اضافه کرد.

 

‌در پایان

 

‌بدون شک اگر مسئولان متولی، ذخایر آبی را مدیریت کنند، می‌توان سال‌های زراعی همراه با بحران کمبود آب را راحت‌تر پشت سر گذاشت.

‌متاسفانه همه مشکل این است که ما بحران را باور نداریم. همه این‌ها به خاطر این است که ما کم بارش بودن منطقه خود را و مایه حیات بودن آب را باور نداریم وگرنه به آب، این مایه حیات و بن‌مایه زیست بشری، این‌گونه جفا نمی‌کردیم. هنوز برای نجات آب و نجات دشت تشنه کاشمر فرصت داریم، هنوز می‌توان برای جلوگیری از هدررفت آب و بخش کشاورزی، صنعت و آب شرب کارهای بزرگ بسیاری انجام داد، ولی بدا به حال دورانی که آبی در بساط نباشد و حیات از این منطقه کوچ کند.

منبع: خبرگزاری ایسنا
تاریخ انتشار: چهارشنبه ۷ مرداد ۱۳۹۴
دفعات مشاهده: 12884 بار   |   دفعات چاپ: 1115 بار   |   دفعات ارسال به دیگران: 0 بار   |   0 نظر
::
:: بحران آب شرب در خراسان شمالی ::
به گزارش باشگاه خبرنگاران، 48 درصد جمعیت استان خراسان شمالی در روستاهای این استان سکونت دارند و خراسان شمالی جز پنج استان دارای جمعیت روستایی نسبت به جمعیت شهری است، زنگ خطر زده شده شهری و بی‌آبی، مرگ زمین را رقم خواهد زد، کم کم شهرها و روستاهای کوچک کشورمان در آستانه کم‌آبی یا بی‌آبی بوده و این وضعیت با بی تئوجهی به مشکل کم‌آبی و عدم صرفه‌جویی به تدریج به کلان شهرها و کل کشور خواهد رسید.

بایستی حقیقت را قبول کرده و تدبیری همگانی اندیشید

*برای تامین آب صف می‌کشند

جمله آب مایه حیات است را بارها شنیده‌ایم و می‌دانیم کشور ما یک کشور نیمه‌خشک است ولی کارشناسان و متخصصان این عرصه می‌گویند کشور ایران با 25 درصد صرفه‌جویی از جانب مردم می‌تواند از این بحران عبور کند وگرنه مردم دچار معضلاتی خواهن شد که، به هیچ وجه قابل حل نخواهد بود که، اوضاع مردم روستاهای خراسان شمالی گویای صادق این موضوع است.

نمیاینده مردم بجنورد، سملقان، راز وجرگان، جاجرم و گجرمه در مجلس شورای اسلامی در این باره می‌گوید: بسیاری از مردم در روستاهای این استان برای تامین آب در مقابل مخازن آب صف می‌کشند تا شاید ظرفی از آب را به خانه ببرند.

*ساکنین روستاهای خراسان شمالی گله‌مندند

بخش زیادی از آب مورد نیاز اهالی روستاهای خراسان شمالی با تانک صورت می‌گیرد و این اتفاق باعث بروز مشکل‌های عدیده‌ای برای آنها شده که نارضایتی و ناراحتی مردم را به بار آورده است.

قاسم جعفری در این باره می‌گوید: نباید مسائل مختلف موجب غفلت از تامین نیاز‌های اولیه روستائیان به‌ویژه آب شود و اکنون مردم در روستاها مشکل جدی آب را دارند.

وی ادامه داد: با وجود آنکه در ماه‌های گذشته بر تدبیر مسئولان استان تهران برای تامین آب تاکید شده اما هم‌چنان مشکلات باقی است و مردم از نمایندگان خود در مجلس شورای اسلامی و سایر مسئولین انتظار دارند تا، به وضعیت تامین آب رسیدگی کنند.

*فقط 60 روستا آبرسانی می‌شود

تعداد روستاهی در بحران به نسبت روستاهایی که آبرسانی می‌شوند بسیار زیاد بوده و جای تاسف و پیگیری بیش از پیش مسئولان را می‌طلبد.

قربانی رئیس اداره آب و فاضلاب روستایی خراسان شمالی در این‌باره میگوید: طبق آمار سه ماهه اول امسال 193 روستا که در 8 شهرستان استان پخش شده دچار بهران آب شده‌اند که، 32 هزار و 758 خانوار و 120 هزار و 608 نفر جمعیت دارندولی فقط حدود 60روستا با تانکر آبرسانی می‌شود و مابقی روستاها مدیریت مصرف می‌شوند.

*با یک لیوان آب کمتر روزی170000000 لیتر آب ذخیره می‌شوند

زنگ خطر زده شده و بحران بی‌آبی از روستاها در حال شروع شدن است ولی، هنوز جای امید باقی است با صرفه‌جویی و حتی کم‌آب کردن یک لیوان آب می‌توانیم نوری 17000000 لیتر آب ذخیره کنیم و هموطنان خود را مناطق محروم کم‌آب و خشک نجات دهیم.
دفعات مشاهده: 12858 بار   |   دفعات چاپ: 900 بار   |   دفعات ارسال به دیگران: 0 بار   |   0 نظر
::
:: راه‌های افزایش راندمان‌ آبی و آبیاری در کشور ::
با توجه به اینکه چندی است مشکل آب که هرازگاهی برخی از آن به عنوان بحران آب یاد می‌کنند بیشتر در سطح جامعه بخصوص رسانه‌ها مطرح می‌شود از این رو در زمینه موضوع کم آبی،راهکارهای حل مساله آب،تنش‌های اجتماعی ناشی از موضوع کم آبی و آب شیرین‌کن‌ها گپی صمیمی با استاد صاحب‌نظر و متخصص در امور آب داشتیم.دکتر مجید فاضلی عضو هیات علمی دانشکده آب و محیط زیست دانشگاه شهیدبهشتی معتقد است ما در کشور بحران آب نداریم بلکه معضل مدیریت آب را داریم. در ادامه متن گفت‌و‌گوی «مردم‌سالاری» با دکتر مجید فاضلی را می‌خوانید:

آقای دکتر مدت‌هاست بحث بحران آب و کم‌آبی در کشور از سوی رسانه‌ها و مسوولین مطرح می‌شود فلذا از شما به عنوان یک صاحب‌نظر و استاد واحد آب خواهشمندیم بحث بحران آب در ایران را تشریح نمائید و بفرمائید که چه کشورهایی مانند ایران دچار معضل این‌چنینی هستند و چه تدابیری اندیشیده‌اند؟


ایران در یکی از کم‌آب‌ترین مناطق جهان قرار گرفته است که خاورمیانه و شمال آفریقا را در بر می‌گیرد.

میزان بارندگی اغلب کشورهای این منطقه کم‌تر از 50 میلیمتر در سال است و کشور ما با متوسط طولانی مدت بیش‌از 240 میلیمتر در سال در بین این کشورها جزو کشورهای پرآب تلقی می‌‌گردد.

تفاوت کشور ما با این کشورها که موجب بروز شرایط تنش آبی که برخی آن را بحران آب می‌نامند، در موارد زیر است:

- تراکم جمعیت در ایران از اغلب کشورهای مورد نظر بیشتر است.

- توزیع جمعیت و سایر مصرف‌کنندگان آب در کشور ما با شرایط توزیع جغرافیائی بارندگی و وجود منابع آب دیگر متناسب نیست. در حالی که در بیشتر کشورهای مشابه کلان‌شهرهای با جمعیت بیش‌از یک میلیون نفر یا وجود ندارد و یا شهر مورد نظر در مناطق ساحلی دریا و یا رودخانه‌های بزرگ واقع شده است.

- سرعت رشد فعالیت‌های کشاورزی در ایران از اغلب کشورهای منطقه بیشتر است و عدم وجود برنامه‌های مدون آمایش سرزمین، تکیه بر رشد تولید کشاورزی برای تامین امنیت غذائی، راندمان پائین آبیاری و عدم تناسب نوع و سطح کشت با ظرفیت منابع آب، موجب بروز تنش‌های آبی در کشور شده است.

مجموعه عوامل فوق در کنار رشد جمعیت باعث شده است که از مجموع بیش‌از 110 میلیارد متر مکعب ظرفیت منابع آب تجدیدپذیر کشور (اعم از آب‌های سطحی، زیرزمینی و منابع غیرمتعارف شامل آب زهکشی، پساب‌های کشاورزی، شهری و صنعتی) بالغ بر 83 درصد آن برداشت‌ شود؛ در حالی که براساس نرم‌‌های جهانی کشور‌هائی که بیش‌از 40 درصد منابع آب خود را برداشت نمایند در معرض تنش آبی خواهند بود. این مساله نشان می‌دهد که کشور ما با یک شرایط نامناسب آبی روبرو است.

بحران آب در صورت ادامه پیدا کردن چه مشکلاتی ایجاد خواهد کرد؟

چنانچه گفته شد همه مشکلات آبی ما مرتبط با کمبود آب نبوده و بیشتر به راندمان پائین تولید محصولات آبی و عدم توزیع مناسب منابع آبی و استقرار مبادی مصرف‌کننده اعم از صنعت، کشاورزی و شهری است.

ولی با این اوصاف اگر نهایت آب تولیدی فعلی کشور را به جمعیت تقسیم کنیم، میزان تخصیص سرانه آب در سال 1393 به کمتر از 1300 متر مکعب می‌رسد؛ این در حالی است که در نرم‌های جهانی، تخصیص سرانه آب کمتر از 1000 متر مکعب در سال به معنی کمبود اقتصادی و کمتر از 500 متر مکعب در سال به معنی کمبود فیزیکی آب تلقی می‌گردد.

این مساله نشان می‌دهد که با روند رشد جمعیت در کشور حتی اگر بالاترین راندمان مصرف و بهترین تناسب مبادی تولید و مصرف آب هم به اجرا درآید در فاصله زمانی 10 تا 15 سال آینده، در صورتی که صرفا به منابع آب متعارف و قابل تجدید تکیه کنیم، وارد مرحله کم‌آبی خواهیم شد.

به نظر شما چه راهکارهایی برای مشکلات آب کشور می‌توانیم اجرا کنیم؟


همانطور که حدس می‌زنید، راه‌حل اساسی برای حل مشکلات تنش آبی در کشور را می‌توان به صورت زیر بسته‌بندی کرد:

- افزایش راندمان مصرف آب، به خصوص در بخش‌های کشاورزی و شهری با استفاده از برنامه‌ریزی برای استفاده از فناوری‌های نوین استخراج، توزیع و مصرف آب.

- افزایش نرخ بازیافت و بازچرخانی آب‌های مصرف شده و افزایش ظرفیت تامین آب ( در نتیجه افزایش تخصیص سرانه).

- انتقال منابع مصرف‌کننده آب مانند منابع جمعیتی و صنعتی به محدوده 60 کیلومتری دریاهای آزاد و تعدیل جمعیت کلان‌شهرهای کشور با جمعیت بیش‌از یک میلیون نفر از جمله تهران، مشهد، اصفهان، تبریز، اهواز، شیراز،... و تامین آب مورد نیاز با شیرین‌سازی آب دریا. بدین ترتیب باز هم میزان آب تولیدی کشور افزایش یافته و تخصیص سرانه نیز به تناسب افزایش می‌یابد.

با توجه به زمزمه‌های کم‌آبی در ایران آیا برای زنده نگه داشتن سفره‌های آبی تدابیری در پیش‌رو داریم؟


همانطور که گفته شد، کشور ما از نظر منابع آب نسبت به کشورهای منطقه پرآب محسوب می‌شود و با اتخاذ تدابیر قابل اجرا و بدون برنامه‌های ریاضتی و اجباری و با مشارکت دادن مردم و مصرف‌کنندگان در تصمیم‌سازی و صرف به جای اعتبارات ملی و توان فنی و مدیریتی کشور، می‌توان بدون تنش‌های اجتماعی علی‌رغم افزایش جمعیت بر مشکلات کم‌آبی غلبه کرد.

با اتخاذ تدابیر مناسب می‌توان ضمن حفظ آبادانی مناطق مختلف کشور و با توزیع مناسب مبادی تولید و مصرف، در میان مدت و بلندمدت بر مشکلات‌ آبی غلبه کرده و به ا‌حیای منابع آب زیرزمینی که ذخیره آینده کشور محسوب می‌شوند، پرداخت.

با مطرح شدن بحث شیرین کردن آب‌های آزاد توسط راکتورهای هسته‌ای این موضوع تا چه اندازه‌ای برای رفع موضوع آب کشور تاثیرگذار خواهد بود؟


شیرین‌سازی آب دریا با استفاده از فناوری‌های مختلف، نیاز به صرف انرژی دارد. برخی از این فناوری‌ها نیاز به انرژی الکتریکی و برخی دیگر به انرژی حرارتی نیاز دارند. در هر دو صورت می‌توان از راکتورهای نیروگاه هسته‌ای استفاده کرد. کما این که نیروگاه‌های بخار و نیروگاه‌های گازی نیز، هم با تامین انرژی الکتریکی و هم با استفاده از تلفات انرژی حرارتی آنها می‌توانند در این زمینه مورد استفاده قرار گیرند.

آیا تکنولوژی سیستم‌های آب شیرین کن‌ها به عنوان سیستم نوین آبی توانایی حل این معضل را دارند و خروجی این سیستم‌ها چه مشکلات زیست محیطی را ایجاد خواهد کرد؟


کشور ما در سال‌های اخیر از نظر تولید تجهیزات آب شیرین کن حرارتی و سامانه‌های تولید همزمان آب و انرژی به پیشرفت‌های قابل توجهی رسیده است. لیکن توسعه فناوری‌های غشائی در کشور از سرعت بالائی برخوردار نیست. در حالی که ظرفیت تولید آب شیرین از دریای عمان و خلیج‌فارس به بیش‌از 000/000 /20 متر مکعب در روز می‌رسد، سهم کشور ما در این حوزه در حدود 000/ 300 متر مکعب در روز است و سامانه‌های مورد استفاده در ایران شامل هر دو سیستم حرارتی و غشائی می‌شود.

پساب خروجی آب شیرین‌کن‌های حرارتی دارای آلودگی غلظتی و حرارتی و آب‌ شیرین‌کن‌های غشائی دارای آلودگی غلظتی و شیمیایی است و تخلیه مستقیم آنها به منابع طبیعی از نظر زیست‌محیطی خالی از اشکال نیست ولی امروزه تمهیدات مختلفی برای کاهش اثرات زیست‌محیطی توسعه یافته است.

ایران در راه‌اندازی و استفاده از سیستم آب‌ شیرین‌کن‌ها در چه مرحله‌ای می‌باشد؟


‌ وجود منابع آب طبیعی در کشور موجب شده است که توسعه استفاده از آب شیرین‌کن‌ها در ایران به نسبت کشورهای منطقه از رشد کمتری برخوردار باشد. مجموع ظرفیت آب شیرین‌کن‌های موجود کشور به جرات کمتر از 000/000/ 1 مترمکعب در روز است که آمار آن به علت توسعه استفاده بخش خصوصی و صنایع خرد از دقت لازم برخوردار نیست.

آخرین فعالیت‌های احداث آب‌ شیرین‌کن‌ در کشور مربوط به شیرین‌سازی و انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان برای تامین آب مورد نیاز صنایع معدنی در استان‌های کرمان و یزد با ظرفیت نهایی بالغ بر 000/000 /1 مترمکعب در روز و با تامین اعتبار بخش خصوصی می‌باشد.

برنامه‌ریزی و هدفگذاری‌های جدیدی برای شیرین‌سازی و انتقال آب از دریای عمان و خلیج فارس به استان‌های مختلف نیز صورت گرفته است که چالش‌های انتقال آن بیشتر از شیرین‌سازی است و نیاز به صرف اعتبارات و ایجاد ظرفیت‌های نیروگاهی بالایی دارد و از نظر اینجانب با استراتژی‌های ذکرشده بالا مغایرت اصولی دارد.

اگر به صورت خاص وارد جزئیات شویم سه بحران آبی در کشور بیشتر مورد تاکید و جلوه رسانه‌ای پیدا کرده‌اند که عبارتند از: بحران آب شرب تهران، مساله تامین آب دریاچه ارومیه و مساله خشک شدن زاینده‌رود به نظر شما برای هرکدام این موارد چه راهکارها و پیشنهادهایی می‌توان ارائه داد؟

از نظر بنده، مشکلات سه‌گانه فوق دقیقا در چارچوب موارد ذکر شده است. ثقل جمعیت و مبادی اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در تهران، ثقل جمعیت و صنایع آب‌بر در اصفهان و استقرار الگوهای کشاورزی نامناسب و صنایع وابسته در حوزه دریاچه ارومیه و شکنندگی منابع آبی موجب بروز مشکلات گفته شده است و تغییرات اقلیمی سال‌های اخیر نیز مزید بر علت گردیده است.

از مجموع 29 ناحیه شهری با جمعیت بیش از 000/000/ 10 نفر در جهان، 22 شهر در ساحل دریا، 4 شهر در کنار رودخانه‌های بزرگ و فقط سه شهر در نواحی با منابع آبی شکننده واقع شده‌اند که یکی از آنها تهران می‌باشد.

آقای دکتر با توجه به علم و تجربه کاری حضرتعالی آیا عزم کارشناسان و اساتید دانشگاه و حوزه آب در زمینه حل مشکلات آبی کشور و رفتار مسوولان در مقابل این معضل آبی ایران قابل تامل می‌باشد؟

علی‌رغم مشاهده معضلات ناشی از تنش آبی در شهرهای بزرگ و صنعتی کشور، متاسفانه هنوز هم مسوولین استان‌ها بر توسعه اینگونه شهرها اصرار می‌ورزند و با این روند به نظر می‌رسد که در 10 تا 15 سال آینده شاهد ظهور چند شهر دیگر با جمعیت بیش از 4 میلیون نفر در مناطق مرکزی و کم‌آب کشور خواهیم بود.

موانع قانونی و ضعف سیاستگذاری‌ها در حل مساله آبی کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

قانون توزیع عادلانه آب در کشور در زمانی وضع گردیده است که تخصیص سرانه آب در کشور بیش از 5000 مترمکعب در سال و درصد برداشت منابع آب کمتر از 40 درصد بوده است و در سال‌های بعد به علت تاکید بر امنیت غذایی و رد هرگونه لایحه مبتنی بر تعدیل تعرفه آب تغییرات اعمال شده در قوانین مرتبط، همواره در جهت تسهیل واگذاری امتیاز آب و صدور پروانه بهره‌برداری از منابع آب، به خصوص آب زیرزمینی بوده است. این موارد موجب شده است که صرفه‌جویی در مصرف آب و افزایش راندمان مصارف آب از دیدگاه مصرف‌کنندگان هیچگاه اقتصادی نبوده است.

 

گرچه قانون توزیع عادلانه آب و قوانین وابسته در دست بازبینی است و فعالیت‌های زیادی در جهت آموزش همگانی و تغییر الگوی مصرف انجام شده و می‌شود، ولی به نظر بنده تا زمانی که صرفه‌جویی در مصرف آب مقرون به صرفه نباشد نمی‌تواند به موفقیت شایان توجهی برسد.

 

با توجه به عوامل اصلی آب و خاک، کم‌آبی چه تاثیرات جبران‌ناپذیری بر روی صنعت کشاورزی خواهد گذاشت و این صنعت که به عنوان یکی از صنایع مادر(اصلی) از نظر محیطی و اقتصادی به شمار می‌رود چه معضلاتی خواهد داشت و برای این معضل چه تدابیری اندیشیده شده است؟

 

ایران کشوری است که از نظر منابع خاک بسیار غنی است؛ در حالیکه عامل محدودکننده کشاورزی آب است. توسعه مراکز استقرار جمعیت و صنایع همواره منابع آبی و خاکی کشور را تهدید کرده است. تخصیص اراضی با خاک درجه یک و دو به صنایع و فروش زمین‌های کشاورزی برای ایجاد مناطق مسکونی امر تازه‌ای در کشور نیست.

 

اصرار بر توسعه شهرهای کشور، به خصوص مراکز استان‌ها و ثقل موقعیت‌ها در این مراکز باعث مهاجرت‌های ناخواسته و آسیب به منابع آب و خاک کشور شده است. موضوع کنترل مهاجرت در کشور از 30 سال پیش همواره دغدغه مسوولین بوده است، لیکن موفقیت این امر در گرو ایجاد جاذبه‌های اقتصادی و رفاهی در مناطق با ظرفیت‌های توسعه، همانند مناطق ساحلی دریاهای آزاد می‌باشد که قابلیت جذب و استقرار سرریز جمعیت شهرهای بزرگ را دارد.

در حال حاضر بیش از 50 درصد جمعیت دنیا در محدوده 60 کیلومتری دریا زندگی می‌کنند، در حالیکه این رقم در کشور ما علی‌رغم وجود بیش از 2700 کیلومتر خطوط ساحلی کمتر از 20 درصد است که بیشتر آن نیز در سواحل شمالی مستقر است.

 

جناب آقای دکتر فاضلی بارور کردن ابرها برای مبارزه با خشکسالی را، راهکاری جدی و کاربردی می‌دانید؟ در صورت عدم صلاحدید این راهکار، راهکار نوینی برای تامین آب‌های سطحی، شرب و تقلیل آبی‌ سفره‌ها دارید؟

 

باروری ابرها در سال‌های اخیر به عنوان یکی از راه‌حل‌های افزایش ظرفیت منابع آبی کشور مطرح شده است؛ لیکن به نظر بنده با توجه به مسائل گفته شده و تاثیرگذاری محدود آن و همچنین تغییرات اقلیمی سال‌های اخیر نمی‌تواند به عنوان راه‌حل اساسی موضوع محلی از اعراب داشته باشد.

 

آقای دکتر با توجه به اینکه شما جزو طراحان صنعت آب هستید آینده آبی ایران را چگونه و با چه دیدی مشاهده کرده و آیا راه‌حلی برای بازگرداندن این مایه حیات به رگ‌های ایران عزیز وجود دارد تا ایران اکوسیستم گذشته خود را به دست آورد؟

 

همانطور که ذکر شد، ایران از نظر میزان بارش و ظرفیت منابع آب در میان کشورهای منطقه از شرایط مناسب‌تری برخوردار است و در صورت برنامه‌ریزی مناسب و هوشمندانه که مبتنی بر درک واقعیت‌ها و دوری از تصمیم‌گیری‌های عجولانه و احساسی است، انشاءالله به شرایط پایدار و قابل اعتماد برای توسعه پایدار خواهد رسید.


منبع: خبرگزاری تابناک

تاریخ انتشار: ۱۴ تیر ۱۳۹۴

 

دفعات مشاهده: 13251 بار   |   دفعات چاپ: 955 بار   |   دفعات ارسال به دیگران: 0 بار   |   0 نظر
::
:: سالانه معادل 384 برابر دریاچه چیتگر بیابان می‌سازیم! ::
نتیجه خشکسالی و برداشت بیش از اندازه از آب های زیر زمینی چیست؟ شاید برشمردن نتیجه های کوتاه مدت این اتفاق برای بسیاری از ما ساده باشد؛ اما در بلند مدت چه؟

به گزارش «تابناک»، هرچه خشکسالی در کشورمان می‌تازد و بحران کمبود آب محسوس‌تر از همیشه خودنمایی می‌کند، آمار و ارقامی در ارتباط با این موضوع منتشر می‌شود که ترسناک هستند؛ آنقدر که از سکوت مسئولان درباره این خطر بزرگی که به کمینمان نشسته، عصبانی شویم!

در تازه‌ترین اخبار از این دست، پرویز گرشاسبی، معاون سازمان جنگل ها در حاشیه ارائه آمار و ارقام درباره حجم بیابان زدایی در کشور، به مهر گفت: بی‌توجهی به مدیریت جامع حوزه های آبخیز، مهمترین علت بیابانی شدن اراضی کشور در سال‌های اخیر است، به طوری که هم‌اکنون میزان بیابان زدایی و بیابان زایی در کشور سالانه با هم برابر شده است.

وی افزود: سالانه حدود ۵۰ هزار هکتار در کشور بیابان زایی رخ می دهد که علت عمده آن برداشت بی رویه از سفره های آب زیرزمینی و استفاده بیش از حد از خاک است. از ۱۶۴ میلیون هکتار مساحت کشور، ۳۲ میلیون هکتار آن در محدوده بیابانی قرار دارد که از این میزان حدود ۷ میلیون هکتار آن کانون بحرانی هستند. منظور از کانون بحرانی این است که در کنار یک اکوسیستم بیابانی، جاده ها، صنایع و فرودگاه ها استقرار یابند که موجب افزایش حمل ماسه های بادی می‌شوند.

معاون سازمان جنگل ها و مراتع با بیان اینکه طی ۵۰ سال گذشته، حدود ۲.۵ میلیون هکتار بیابان زدایی در کشور انجام شده است گفت: بر اساس برنامه پنج ساله پنجم باید سالانه ۵۰۰ هزار هکتار از کانون های تولید ریزگرد در کشور توسط سازمان جنگل ها و با همکاری دیگر دستگاه ها از جمله وزارت نفت مهار شود، تصریح کرد: متأسفانه به دلیل کمبود بودجه، درصد بسیار کمی از این میزان سالانه بیابان زدایی می شود، به طوری که در ۵۰ سال اخیر از ۷.۵ میلیون هکتار کانون های بحرانی بیابانی، تنها یک سوم آن یعنی حدود ۲.۵ میلیون هکتار احیا شده است.

به گفته وی، برای اینکه سالانه بتوان ۵۰۰ هزار هکتار کانون ریزگرد در کشور را بیابان زدایی کرد به اعتباری حدود ۲.۵ میلیارد تومان در سال نیاز است که تاکنون این اعتبار هرگز تأمین نشده است.

اما 50 هزار هکتار بیابان زایی در کشور یعنی چه؟ به نظر تا درک درستی از این مساحت نداشته باشیم، نخواهیم توانست عمق فاجعه را حس کنیم. به این منظور چند مبنای قیاس در اختیارتان می‌گذاریم تا راحت تر متوجه اوضع شوید؛ 50 هزار هکتار یعنی:

حدود دو سوم وسعت پایتخت کشورمان (با وسعت 73 هزار هکتار)،

1.6 برابر کلانشهر اصفهان (با وسعت 30 هزار هکتار)،

بیش از 7 برابر مساحت یزد (با وسعت 7 هزار هکتار) شهری تاریخی که بنای آن در کویر از مفاخر بزرگ ایرانیان در طول زمان های طولانی است،

200 برابر مجموعه تفریحی چیتگر (با دریاچه‌ای به وسعت 130 هکتار و بوستانی به وسعت 120 هکتار)،

یک سوم دشت حاصلخیز مغان در شمال غرب کشورمان که از پنج شهر بیله سوار، پارس‌آباد، جعفرآباد، گرمی و اصلاندوز تشکیل شده است.

بیش از 3 برابر مساحت کرج (با مساحت 16 هزار هکتار)،

حدود یک هشتم مساحت زیر کاشت پسته در کشور (حدود 420 هزارهکتار در 21 استان کشور) با این همه دبدبه و کبکبه کشورمان درباره این محصول،

و یک دوازدهم مساحت زیر کاشت برنج در کشور (630 هزار هکتار در کشور).

یادمان نرود که همه این اعداد و ارقام ترسناک تنها به میزان بیابان‌زایی در یک سال در کشورمان اشاره دارند، نه نتیجه بی‌توجهی‌های ما در ‌چند سال، چند دهه یا بیشتر.

اکنون اگر به این مهم دقت کنیم که در برداشت آبهای زیرزمینی و روزمینی در سالهای اخیر رکورد زده‌ایم، نتیجه خواهیم گرفت که روند بیابان زایی را هم شدت داده‌ایم و احتمالا تبدیل 50 هزار هکتار در سال به بیابان، عددی است که در سال‌های بعد معتبر نخواهد بود!

منبع: خبرگزاری تابناک
تاریخ انتشار: ۱۰ تیر ۱۳۹۴
دفعات مشاهده: 12808 بار   |   دفعات چاپ: 1016 بار   |   دفعات ارسال به دیگران: 0 بار   |   0 نظر
::
:: آب و بحران مدیریت در ایران ::
کارشناسان بر این باور اند که مهمترین دلایل مربوط به بحران آب در واقع ریشه در عدم برنامه ریزی جامع و رویکرد سطحی نگرانه در مدیریت مسائل در دهه های گذشته دارد. در حقیقت، ایران از یک نمونه الگوی مدیریتی علامت محور (مدیریت سطحی) رنج می برد که به جای توجه به عوامل اصلی، بر نشانه ها متمرکز شده است.
دکتر «کاوه مدنی»، استاد دانشگاه لندن، دلایل بحران آب در ایران را مواردی همچون رشد سریع و توزیع نامناسب مکانی جمعیت، کشاورزی ناکارآمد و تعجیل بی مورد برای توسعه می داند.
این دانشمند ایرانی معتقد است، بیش از هر عامل دیگری، بحران آب در ایران نتیجه سوءمدیریت در دهه های متوالی بوده است. ایران از تغییرات قابل ملاحظه اجتماعی-اقتصادی و سیاسی در قرن اخیر گذر کرده است. با وجود اینکه میل برای نوسازی سریع فواید اجتماعی-اقتصادی بسیاری را به همراه داشته است، فرایندهای نوسازی و توسعه سریع فاقد اثرات منفی بر منابع آبی زیست محیطی در کشور نبوده است.
رویکرد نامناسب مدیران و سیاست‌گذاران آبی در مقوله مدیریت و حکمرانی آب است که بیشتر نگاه مهندسی و سازه‌ای به مسئله مدیریت منابع آب دارند. از این‌رو بخش عظیمی از اقدامات صورت گرفته در بخش مدیریت و حکمرانی منابع آب کشور، به ساخت سد و یا طرح‌های سازه‌ای انتقال آب اختصاص یافته‌است. نگاه کوتاه و مختصر به برخی پروژه‌های انجام شده که بحران‌های عظیم آبی را در کشور ایجاد کرده‌است، نشان می‌دهد که بخش عظیمی از این پروژه‌ها بیش از آن که توجیه علمی و منطقی داشته ‌باشند، به دلیل منافع محلی و مقطعی و بعضاً فشارهای سیاسی تصویب و اجرا شده ‌است. سد های مختلفی که در طول سالهای گذشته در ایران ساخته شده و به بهره برداری رسیده اند، در موارد مختلف مورد نقد کارشناسان بوده اند و آثار سوء برخی از آنها بعدا خود را نشان داده است.
سد «گتوند» به عنوان نمونه که در دوران وزارت مجید نامجو بر وزارت نیرو، ساخته شده است، از جمله این سد هاست که این روزها درباره آن گفتگو می شود. یکی از مهم‌ترین چالش‌های ایجاد شده پیرامون این سد، بحث وجود گنبدها و رگه‌های نمکی در اطراف محل آبگیری سد است که پس از آبگیری سد به زیر آب رفته و منجر به شوری بیش از حد آب در پایین‌دست این سد شده است. کارشناسان محیط زیست و نظام مهندسی اعتقاد دارند که نزدیکی معدن نمک و سازند نمکی گچساران به محل سد گتوند علیا، در پروژه مطالعاتی این سد در نظر گرفته نشده‌است.
وجود این معدن که در فاصله ۵ کیلومتری سد واقع شده باعث شد که به هنگام آبگیری و تشکیل دریاچه پشت سد، این معدن عظیم نمک که ذخیره نمک آن صدها میلیون تن برآورد شده‌است به کلی به زیر آب دریاچه فرو رفته و این امر شوری آب رودخانه کارون را به بالاترین حد ممکن برساند.
این در حالیست که نظر کارشناسان پیش از اجرای این سد مبنی بر شور شدن آب و ایجاد بحران برای کارون و کشاورزی خوزستان، از سوی مقامات وقت وزارت نیرو مغرضانه دانسته شده و مدیر مطالعات طرح در مهرماه ۱۳۸۸ به خبرگزاری مهر گفته بود: «با توجه به حجم ۵/۴ میلیارد متر مکعبی آب در مخزن سد و نحوه تماس سازند گچساران با آب مخزن مقدار نمک موجود در محل در عمل تاثیر دراز مدتی بر کیفیت آب مخزن سد ندارد.»
«آرش محجوب» تصریح کرده بود: «در برآوردهای اولیه، حجم نمک موجود در رگه های نمکی واقع در داخل مخزن سد گتوند علیا به میزانی برآورد می شد که می توانست بر کیفیت آب کارون تاثیرگذار باشد.»
این رویکرد دولتمردان وقت و بی توجه به این تهدیدها اکنون باعث شده است تا حجم عظیم آب شور ذخیره شده در پشت سد تبدیل به یک بحران برای رودخانه کارون و کشاورزی خوزستان شود.
«هاشم بالدی»، مدیرکل مدیریت بحران استانداری خوزستان در این باره گفته است: «در آخرین جلسه درباره سد گتوند که در تهران برگزار شد، ایجاد حوضچه های تبخیری به عنوان مقصد انتقال آب های شور پشت سد گتوند پیشنهاد شده که در حال بررسی است و نتیجه آن تا پایان خرداد مشخص می‌شود.»
وی افزوده است: «سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور مطالعات این سد را به دانشگاه تهران واگذار کرده که این مطالعات در حال انجام است. هر نتیجه ای که در این مطالعات به دست آید اجرای آن لازم است. پ
بالدی با اشاره به اینکه چند راهکار برای حل مشکل آب شور ذخیره شده در مخزن سد پیشنهاد شده است، گفت: «رهاسازی تدریجی آب شور به پایین دست کارون، یکی از این راهکارها بوده که مسئولان خوزستان با آن مخالفت کرده‌اند.» 
بالدی تصریح کرده: «راهکار دوم انتقال، آب شور به وسیله لوله به خلیج فارس است که این طرح نیز به دلیل نیاز به اجرای خط انتقال بیش از ۲۰۰ کیلومتر و مشکلات زیست محیطی اجرا شدنی نیست. طرح فروش آب شور به پتروشیمی ها نیز به دلیل مخالفت پتروشیمی ها منتفی است. بدین ترتیب، راهکار انتقال آب شور مخزن به حوضچه های تبخیری در فاصله ۳۵ کیلومتری سد به نظر بهتر از دیگر راهکارها به نظر می‌رسد.»
این سد با برآورد اولیه ۲۰۶۴/۳ میلیارد ریال به عنوان بلند ترین سد خاکی کشور، در سال ۱۳۹۰ توسط دولت محمود احمدی نژاد افتتاح شد.

منبع: خبرگزاری مهر
چهارشنبه ۲۰ خرداد ۱۳۹۴
دفعات مشاهده: 12829 بار   |   دفعات چاپ: 954 بار   |   دفعات ارسال به دیگران: 0 بار   |   0 نظر
::
:: سایر مطالب این بخش: ::
:: خشکسالی شدید 45کشور را تهدید می کند - 1394/9/20 -
انجمن سیستم های سطوح آبگیر باران ایران Iranian Rainwater Catchment Systems Association
Persian site map - English site map - Created in 0.38 seconds with 159 queries by YEKTAWEB 4642